Στέλιος Κούλογλου
ΕΥΤΥΧΩΣ, Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΥΠΟΣ, οι Γερμανοί και κάποιοι δικοί μας αποφάσισαν να πουν ευθέως αυτό που δεν μπορεί να ομολογήσει η ελληνική κυβέρνηση: ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, δηλαδή το «κούρεμά» του στην πιθανότερη εκδοχή που θα πάρει η υπό συζήτηση αναδιάρθρωση, είναι αναπόφευκτη. Τον νέο κύκλο ξεκίνησαν την προηγούμενη εβδομάδα Γερμανοί επίσημοι με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών κ. Σόιμπλε, για να πάρουν τη σκυτάλη δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου και στην Ελλάδα κάποιοι παλιοί του ΠΑΣΟΚ, όπως η Β. Παπανδρέου και ο Κ. Σημίτης.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΕΊΝΑΙ ΑΜΕΙΛΙΚΤΟΙ: στην πράξη, το ελληνικό χρέος έχει ήδη «κουρευτεί». Στην αρχή αυτής της εβδομάδας, η τιμή των ελληνικών 10ετών ομολόγων που λήγουν το 2020 είχε καταρρεύσει στα 59,326 σεντς στο ευρώ στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, πράγμα που σημαίνει πως οι αγορές έχουν ήδη πραγματοποιήσει «κούρεμα» της τάξης του 41% στη σημαντικότερη σειρά ελληνικών
κρατικών ομολόγων.
Την πορεία προς το… κουρείο ακολουθούσαν και τα μικρής διάρκειας ομόλογα: τα 2ετή που λήγουν τον Μάιο του 2013 έχουν ήδη χάσει το 23% της αξίας τους, που σημαίνει πως όποιος τα αγόρασε θα καταγράψει απώλειες της τάξης του 23%, αν αποφασίσει να τα πουλήσει. Τα 3ετή ελληνικά ομόλογα που λήγουν τον Ιανουάριο του 2014 πωλούνται με έκπτωση 28%. Και αυτοί, δηλαδή, που αγόρασαν τελευταία, πήγαν για μαλλί και βγαίνουν κουρεμένοι…
Με βάση τα παραπάνω θαυμαστά αποτελέσματα, τα επιτόκια δανεισμού προς την Ελλάδα εκτινάχτηκαν σε ύψη που θα ζήλευε και η Ρουάντα αμέσως μετά τον εμφύλιο πόλεμο: το επιτόκιο του 3ετούς ελληνικού ομολόγου έφτασε στο 21,12%. Τέτοιο επιτόκιο δεν βάζουν οι ελληνικές τράπεζες ούτε για τους πιο σπάταλους κατόχους πιστωτικών καρτών. Το 2012 ο κ. Παπακωνσταντίνου φιλοδοξεί να δανειστεί κάπου 25 δισ. από τις αγορές, προκειμένου να εκπληρώσει η Ελλάδα τις υποχρεώσεις της. Αλλά με τέτοια αφερεγγυότητα δεν σε δανείζει ούτε η μάνα σου.
ΣΙΓΟΥΡΑ, η προσχώρηση των Γερμανών στους θιασώτες της αναδιάρθρωσης «λίαν προσεχώς»(«τον Ιούνιο να το συζητήσουμε», είπε ο κ. Σόιμπλε) εμπεριέχει μια σειρά από υπολογισμούς και σκοπιμότητες. Στον έναν χρόνο που πέρασε από την υπογραφή του μνημονίου, οι γερμανικές τράπεζες ξεφορτώθηκαν ένα μέρος των φτου-κακά ελληνικών ομολόγων και τώρα μπορούν να αντιμετωπίσουν το «κούρεμα» (δηλαδή τη μείωση της αξίας) όσων έχουν ακόμα, χωρίς τον κίνδυνο μεγάλων κλυδωνισμών ή κατάρρευσης.
Αν η αναδιάρθρωση δεν γίνει τώρα, οπότε θα την πληρώσουν και ιδιώτες (τράπεζες και επενδυτικοί κύκλοι), θα χρειαστεί να γίνει το 2013, οπότε τη νύφη θα πληρώσουν οι Γερμανοί φορολογούμενοι μέσω του μόνιμου μηχανισμού στήριξης που θα έχει τεθεί σε ισχύ. Και αυτό είναι πολιτικώς δαπανηρό. Δεν αποκλείεται, τέλος, τα γερμανικά κεφάλαια να εποφθαλμιούν τις ελληνικές τράπεζες, που κατέχουν μεγάλο αριθμό ελληνικών ομολόγων και γι’ αυτό είναι πολύ εκτεθειμένες: ένα «κούρεμα» θα μείωνε σημαντικά την περιουσία που δηλώνουν ότι διαθέτουν.
Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ της κατάρρευσης ελληνικών τραπεζών και ταμείων είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκύπτει από μια πιθανή αναδιάρθρωση. Η κατάρρευση ακόμη και μιας τράπεζας θα δημιουργούσε το φαινόμενο του ντόμινο και για τις άλλες, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική χρεοκοπία της χώρας. Οι Έλληνες υπέρμαχοι του «κουρέματος» δεν παραγνωρίζουν τον κίνδυνο, υποστηρίζουν όμως ότι οι αριθμοί οδηγούν μαθηματικά στην αναδιάρθρωση. Μια ψυχή που είναι να βγει, ας βγει, καλύτερα τώρα παρά αργότερα, προσθέτουν, για δύο λόγους. Το προ μνημονίου χρέος, που δεν περιέχει δεσμεύσεις για τη χώρα σε περίπτωση «κουρέματος», αποπληρώνεται με το δάνειο των 110 δισ. της τρόικας, που περιέχει πολύ περισσότερες. Όσες λοιπόν περισσότερες δόσεις παίρνουμε από την τρόικα, τόσο οι όροι της αναπόφευκτης αναδιάρθρωσης γίνονται και πιο δυσβάσταχτοι.
Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτικός. Η αναδιάρθρωση θα μπορούσε να ελαφρύνει το βάρος του χρέους και θα έδινε ελπίδες σε μια χώρα όπου κανείς δεν πιστεύει ότι το σημερινό πρόγραμμα «σταθεροποίησης» οδηγεί κάπου. Ήδη πολλαπλασιάζονται τα περιστατικά που δείχνουν την αδυναμία της κυβέρνησης να κυβερνήσει, από το κίνημα «δεν πληρώνω» μέχρι την Κερατέα, με την κοινωνική έκρηξη να βρίσκεται προ των πυλών και να εξαρτάται πλέον από κάποιο τυχαίο περιστατικό.
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ αντιμετώπιση φαίνεται να έχει και το ΔΝΤ, που στις αρχές Απριλίου ξεκίνησε πρώτο τον χορό της αναδιάρθρωσης με ένα άρθρο-διαρροή στον «Spiegel», σύμφωνα με το οποίο εκπρόσωποι του ΔΝΤ διατύπωσαν το αίτημα για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, σε συνομιλίες που είχαν με στελέχη ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Το επίσημο ΔΝΤ διέψευσε το δημοσίευμα μετά τις αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά πρέπει κανείς να ξέρει να διαβάζει κάτω από τις γραμμές όταν έχει να κάνει με αλεπούδες τύπου Ντομινίκ Στρος Καν. «Το ταμείο υποστηρίζει τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης ότι δεν χρειάζεται αναδιάρθρωση», δήλωνε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ΔΝΤ, για να προσθέσει πρόσφατα: «Μέχρι στιγμής δουλεύουμε πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που έχουμε χαράξει».
Απομένει να διευκρινιστεί αν η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να πιστεύει βλακωδώς ότι μπορεί να τα καταφέρει συνεχίζοντας την ίδια πολιτική ή, όπως λένε άλλες πληροφορίες, εργάζεται στο παρασκήνιο για μια συντεταγμένη, ελεγχόμενη αναδιάρθρωση που θα αποτρέψει την κατάρρευση τραπεζών και ταμείων. Ακόμη κι αν ισχύει το δεύτερο, είναι υποχρεωμένη να υποστηρίζει ότι δεν τρέχει τίποτα, γιατί τα «κουρέματα» του χρέους είναι όπως παλιά η υποτίμηση της δραχμής: διαψεύδονται μέχρι την τελευταία στιγμή.
Δημοσιεύθηκε στη LifO αυτής της εβδομάδας.
