Σάββατο 9 Ιουλίου 2011

Όταν η επικαιρότητα δημιουργεί γνώση, προκαλεί συναισθήματα, ανακαλεί μνήμες…

 Ο κ. Γιάννης Σπετσιώτης μάς έστειλε συμπληρωματικό υλικό, γενικού ενδιαφέροντος, για το άρθρο του που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Στην Ερμιόνη άλλοτε και τώρα» και αφορά στην ασθένεια της λέπρας, με αφορμή την τηλεοπτική σειρά «Το Νησί».
    1.     ΒΙΒΛΙΑ

ü «Αρρωστημένη πολιτεία» της Γαλάτειας Καζαντζάκη και «Το νησί των σημαδεμένων» του Θέμου Κορνάρου.

      Δυο Έλληνες συγγραφείς που έγραψαν για τη ζωή των εκτοπισμένων στη Σπιναλόγκα, όταν κανείς δεν τολμούσε να γράψει. Κυκλοφορούν μαζί σ’ ένα τόμο από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». 

ü «Γη και νερό» του Γουλιέλμου Άμποτ, ένα ξεχασμένο μυθιστόρημα του Μεσοπολέμου «για τους ήρωες αρρώστους που έζησαν μέσα στα χαλάσματα του ενετικού φρουρίου αποφασισμένοι να δραπετεύσουν».

ü «Οι λεπροί της Σπιναλόγκας», έρευνα και συναντήσεις του Μάνου Σαββάκη, κοινωνικού ανθρωπολόγου, καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, μ’ αυτούς που έζησαν ή συσχετίσθηκαν με «το πιο γνωστό γκέτο του ελλαδικού χώρου». Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πλέθρον», Αθήνα 2008.

ü «Λεπροί και Λεπροκομείο» της Ευγενίας Μπουρνόβα, όπου τίθεται το θέμα «του εγκλεισμού των

λεπρών». Έκδοση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Ρεθύμνου, 1998.

ü «Διαδρομές και τόποι μνήμης» των Θαν. Παραδέλλη και Ρ. Μπενβενίστε, Αθήνα 1999.

ü «Σπιναλόγκα» του Άρη Χατζιδάκη. Ένα δράμα σε τρεις πράξεις. Εκδ. Γκοβόστη, Αθήνα 1942.

ü «Λέπρα και Λεπροί», Λευιτικό 13ο και 14ο, Τυπ. Εμπορίου Αλεξάνδρεια 1955.

ü «Οι άνθρωποί μου» του Σταύρου Θεοδωράκη. Μέσα στους εξήντα τρεις ανθρώπους που μπαίνουν σ’ αυτό το βιβλίο είχε τη θέση του και ο φοβερός λεπρός Μανόλης Φουντουλάκης, που έδωσε όλες τις πληροφορίες στη Β.Χ. για να γίνει το βιβλίο και μετέπειτα η σειρά πραγματικότητα


Πληροφορηθήκαμε, επίσης, πως ορισμένοι από τους τροφίμους της Σπιναλόγκας έχουν γράψει, σε εκατοντάδες σελίδες, τα δικά τους βιώματα από την παραμονή τους στο κολαστήριο. Οι συγγενείς τους, κάνοντας πράξη την επιθυμία εκείνων, επιθυμούν να τα εκδώσουν, για να φωτιστεί απ’ όλες τις πλευρές η ζωή των εκεί αποκλεισμένων με την ελπίδα ότι η σημερινή κοινωνία με μεγαλύτερη ευαισθησία θα αγκαλιάσει τον πάσχοντα άνθρωπο.

Τέλος, ακούσαμε βουλευτή του Ελληνικού Κοινοβουλίου να μιλά σε τηλεοπτική εκπομπή λέγοντας πως οι Χανσενικοί υπήρχαν και στην Αθήνα και νοσηλεύονταν στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων, στην Αγία Βαρβάρα. Αναφέρθηκε μάλιστα με λεπτομέρειες στις εμπειρίες τις δικές του και των κατοίκων της περιοχής με τους ασθενείς του Νοσοκομείου.   


2.   ΑΡΘΡΑ

ü «Η Σπιναλόγκα εκτός οθόνης», του Τάκη Καμπύλη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό A.V. ,16-22 Δεκεμβρίου 2010.

ü «Σπιναλόγκα», του Θανάση Τζαβάρα δημοσιευμένο στο περιοδικό Σύναψις, τεύχος 5ο.

ü «Το Λωβοκομείο της Χίου στο έλεος του χρόνου», του Γιάννη Μακριδάκη, ανάρτηση στο kathimerini.gr, 20-10-2010.

ü «Σπιναλόγκα Κρήτης – Λωβοκομείο Χίου», του Γιώργου Φ. Παπαδόπουλου, εφημ. «Η Πρόοδος» (Χίου), φ. 15-2-2011.

     (Ευχαριστώ τη συγγενή μου κ. Τζούλια Κομμά που μου το έστειλε).


3.   ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑ

ü «Σπιναλόγκα: Το νησί της σιωπής» του (1958). Σε σκηνοθεσία της Λίλας Κουρκουλάκου με πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Ορέστη Μακρή. Ορισμένα γυρίσματα της ταινίας έγιναν μέσα στη Σπιναλόγκα που ακόμα λειτουργούσε ως Λεπροκομείο και η προβολή της στάθηκε η αφορμή για το κλείσιμο αυτού του κολαστηρίου. Το D.V.D. της ταινίας δόθηκε δωρεάν με το «Βήμα της Κυριακής».


4.   Ο ΛΑΪΚΟΣ ΜΑΣ ΛΟΓΟΣ

Οι παρακάτω παροιμίες προέρχονται από την Κρήτη, όπου λειτουργούσε η μεγαλύτερη αποικία λεπρών και η τελευταία στην Ευρώπη.

ü «Με το μεσκίνη (το λεπρό) φάε, πιες, μα κοιμητό μην κάνεις», (για τη μεταδοτικότητα).

ü «Να με αξιώσει ο Θεός να σε δω μεσκίνη στη Σπιναλόγκα», (βαριά κατάρα).

ü Του μεσκίνη είπανε να μη φάει ψάρι (απαγορευτικό για την αρρώστια) κι αυτός απάντησε:

«Ντα-εγίνηκέ μου εμένα ό,τι μου γίνηκε», (δεν έχει να φοβηθεί κάτι, γιατί του έχουν συμβεί τα χειρότερα).