Δευτέρα 9 Ιουλίου 2012

Λέοναρντ Κοέν: Σπάνιες φωτογραφίες από τη ζωή του στην Ύδρα


porosnews 
Πριν δυο καλοκαίρια στην Ύδρα, είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με έναν παλιό Υδραίο. Μιλήσαμε για πολλά πράγματα και η κουβέντα, μας έφερε στον Καναδό ποιητή και μουσικοσυνθέτη Λέοναρντ Κοέν, που έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, την δεκαετία του ’60, στο γραφικό νησί του Σαρωνικού.
Ο συνομιλητής μου θυμόταν τον… Λεονάρδο.
Με αφέλεια και θράσος, επιχείρησα να τον ενημερώσω ότι ο Κοέν γνώρισε τον έρωτα στην Ύδρα, στο πρόσωπο της Μάριαν, μου απάντησε «Ναι, αλλά την Μάριαν εμείς την ξέραμε προσωπικά». Όσο κι αν προσπάθησα να αποσπάσω πληροφορίες για τις μέρες του Λέοναρντ και της Μάριαν στο νησί, δεν τα κατάφερα. Ο συνομιλητής μου, αν και ήξερα, δεν ήθελα να πει τίποτα. Λες και επρόκειτο για μέλος της οικογένειας του, που ήθελε να προστατέψει από τα αχόρταγα αυτιά του δημοσιογράφου. Σιώπησα
ντροπιασμένος, μέσα στη ζήλια μου…
Όταν τελειώνει το «ταξίδι» με την τελευταία νότα του «So Long Marianne», αποσβολωμένος αναρωτιέσαι τι οδήγησε τον καλλιτέχνη στη δημιουργία ενός τέτοιου αριστουργήματος. Τι εικόνες είχε γύρω του την ώρα που το έγραφε. Ποιοι ήχοι τον επηρέαζαν. Τι φώς τον έλουζε. Τι μυρωδιές τον χαλάρωναν.
Όταν μαθαίνεις αργότερα ότι το κομμάτι αυτό γράφτηκε για τη Μαριάν Ίλεν, τη Νορβηγίδα καλλονή, με την οποία ο Καναδός τροβαδούρος έζησε την πιο ειδυλλιακή περίοδο της ζωής του στην Ύδρα, τότε το πάζλ συμπληρώνεται με τον καλύτερο τρόπο. Αν και το νησί αποτέλεσε τη μούσα του Κοέν, για τραγούδια και ποιήματα που ολοκλήρωσε πολύ αργότερα, η ίδια η Ύδρα παίζει έναν, εντυπωσιακά, μικρό ρόλο στα γραπτά του σαν θέμα ή σαν σκηνικό. Όσοι γνωρίζουν όμως καλά το νησί, εισπράττουν μέσα από τις μελωδίες του Κοέν, τους ήχους, το φώς… τις μυρωδιές της Ύδρας…

Την εποχή που έφτασε ο Κοέν στην Ύδρα, υπήρχαν μόνο τέσσερα καφενεία. Τουλάχιστον τα μισά σπίτια ήταν ακατοίκητα ενώ στα υπόλοιπα φως και τηλέφωνο ήταν σχεδόν ανύπαρκτα. Η θρυλική «Λαγουδέρα» του Μπάμπη Μωρές, είχε ανοίξει μόλις ένα χρόνο πριν την έλευση του Κοέν στο νησί και χρησιμοποιούσε δίσκους και γραμμόφωνο, μιας και η μοναδική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έδινε ρεύμα μόνο από το πρωί ως τα μεσάνυχτα.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα ο Κοέν έγινε μέλος σε μια παρέα διανοουμένων στο νησί, οι οποίοι σύχναζαν στο μπακάλικο του Αντώνη Κατσίκα. Εκεί καυγάδιζαν και συζητούσαν τα πολιτικά δρώμενα της παγκόσμιας σκηνής. Μέλη της παρέας αυτής ήταν ο Αλέξης Μπόλενς, ένας πλούσιος Ελβετός μπον βιβέρ που οργάνωνε θρυλικά παιχνίδια πόκερ στο νησί, ο Γιώργος Λιάλιος, λάτρης της φιλοσοφίας με τον οποίο ο Κοέν απολάμβανε περισσότερο τη σιωπή παρά τη συζήτηση, το ζευγάρι των συγγραφέων Τζορτζ Τζόνστον και Κάρμιαν Κλιφτ και ο ζωγράφος Άντονι Κίνγκσμιλ, ο οποίος, αφού φιλοτέχνησε έναν πίνακα για τον Κοέν κατόπιν παραγγελίας του, όταν εκείνος έλειπε μια φορά από το σπίτι, μπήκε μέσα τον πήρε και τον ξαναπούλησε αλλού. Μέσα σε αυτή την παρέα γνώρισε την Νορβηγίδα Μάριαν. Ένα πανέμορφο μοντέλο που του έκλεψε από την πρώτη στιγμή την καρδιά.
Η Μάριαν τότε ζούσε με τον νορβηγό συγγραφέα σύζυγο της Άξελ Γιένσεν και το παιδί τους. Όταν όμως αυτός την εγκατέλειψε για μια αμερικανίδα ζωγράφο, ο Κοέν πήρε υπό την προστασία του αυτήν και το παιδί της.
Έξι μέρες μετά τα 26α γενέθλια του, στις 27 Σεπτεμβρίου 1960, ο Κοέν αγόρασε το σπίτι στην Ύδρα προς 1.500 δολάρια, με χρήματα που είχε κληρονομήσει από την γιαγιά του. Εκεί εγκαταστάθηκε για αρκετά χρόνια με την Μάριαν που υπεραγαπούσε. «Καθόμουν στις σκάλες και την κοίταζα που κοιμόταν», λέει. «Την παρακολουθούσα επί ένα χρόνο με το φως του φεγγαριού ή της κηροζίνης…». Όμως κι η μούσα του τον λάτρευε. Κάθε πρωί του άφηνε στο γραφείο μια γαρδένια. «…Όταν υπάρχει φαγητό στο τραπέζι, όταν τα κεριά είναι αναμμένα, όταν πλένεις τα πιάτα μαζί της και βάζεις το παιδί για ύπνο. Αυτή είναι τάξη, αυτή είναι μια πνευματική τάξη, δεν υπάρχει άλλη» έλεγε για την ζωή του με την Μάριαν, ο Κοέν.
Το σπίτι του Κοέν στην Ύδρα ήταν τριώροφο με πέντε δωμάτια αλλά χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα ή τρεχούμενο νερό. Στα γράμματα που έστελνε στην μητέρα του έγραφε «Πρέπει να είναι πάνω από 200 ετών και πολλές γενιές ψαράδων να έζησαν εδώ», ενώ στην αδερφή περιέγραφε την ζωή του σε εκείνο το παλαιό σπίτι «Τριγυρνάω μες στα δωμάτια με ένα κερί στο χέρι σαν την οικονόμο της “Ρεβέκκας” πάνω κάτω στο τρομαχτικό υπόγειο. Ο ήχος των κουδουνιών από τα μουλάρια καθώς σκύβουν να φάνε σου σκίζει την καρδιά έτσι όπως μπλέκεται με τις μουσικές της ταβέρνας δύο η ώρα το πρωί της Δευτέρας».

Η μέρες και οι νύχτες του Κοέν στην Ύδρα, απαθανατίστηκαν από το φωτογράφο του περιοδικού Life, James Burke, με ημερομηνία 1Οκτώβρη 1960. Λίγες μέρες μετά την απόκτηση του σπιτιού, από τον Κοέν.
Η σπάνιες φωτογραφίες δείχνουν τον Κοέν και την παρέα του και την Μάριαν, να πίνουν κρασί και να τραγουδάνε γύρω από το δέντρο, έξω από την ταβέρνα «Ξερή Ελιά» του Ντούσκου.
Τους δείχνει να απολαμβάνουν μεζέδες σε ταβερνάκι, στην παραλία της Ύδρας. Να κάνουν μπάνιο στις βραχώδεις ακτές του νησιού.
Ο Κοέν κατάφερε να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι στην κοινωνία της Ύδρας. Οι ντόπιοι που τον έζησαν, ακόμη τον θυμούνται με σεβασμό. Όμως όσο και να τους ρωτήσεις, δεν θα αποσπάσεις πολλές πληροφορίες για τον Υδραίο κύριο Κοέν…
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες του Λέοναρντ Κοέν στην Ύδρα εδώ.