Του Γιάννη
Σπετσιώτη και της Τζένης Ντεστάκου
Η γαλλόφωνη ταινία από τον
Καναδά, «Ο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΣ LAZHAR», του Φιλίπ Φαλαρντό, διακρίθηκε σε φεστιβάλ και κατάφερε
να φτάσει μέχρι την πεντάδα των Όσκαρ
διεκδικώντας, επάξια, το Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, για το 2011.
Πρόκειται για ένα καλοπαιγμένο
δράμα που βασίζεται σε γνωστό θεατρικό έργο και διαχειρίζεται με ευαισθησία,
διακριτικότητα και αξιοπρέπεια θέματα που αφορούν στην
εκπαίδευση, τη δύναμη της απώλειας, την ανθρώπινη επικοινωνία και τη μετανάστευση,
αποφεύγοντας τους
μελοδραματισμούς και το διδακτισμό.
Ένας μοναχικός
Αλγερινός σαραντάρης, που κουβαλά το δικό
του μυστικό, αναλαμβάνει να αντικαταστήσει μια νεαρή δασκάλα, που βρίσκεται
απαγχονισμένη στην ίδια της την τάξη, σε ένα δημοτικό σχολείο του Μόντρεαλ. Από
τη στιγμή που προσλαμβάνεται, κάνει τα πάντα για να πλησιάσει τα παιδιά, να
κατανοήσει τις ανάγκες τους, να τους συμπαρασταθεί και να τους εξηγήσει την
ανεξήγητη, συχνά και για τους μεγάλους, «δύναμη της απώλειας», ηρεμώντας τις
παιδικές τους ψυχές.
Η ταινία ξεκινά με
την εικόνα της δασκάλας απαγχονισμένης μέσα στην τάξη, όπως την είδε ένας
μαθητής της. Ο σκηνοθέτης επιλέγει «να μοιραστεί το ψυχικό τραύμα με ολόκληρη
την τάξη και τους θεατές της ταινίας», αντί
να το περιγράψει. «Αν
ο θεατής θέλει να νιώσει κάτι στο φινάλε, όπως το βίωσαν τα παιδιά, πρέπει να
μοιραστεί μαζί τους το σοκ που αισθάνθηκαν με τη δική τους ματιά», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια
εμφανίζεται ο «Κύριος Λαζάρ» και κερδίζει τη θέση
και την καρδιά των παιδιών μαγικά και αναπάντεχα. Προβληματισμένος, αρχικά, με τον
τρόπο χειρισμού της τραγικής υπόθεσης που καλύπτεται με «πένθιμη σιωπή», αντιλαμβάνεται
την ανάγκη των παιδιών να βρουν στήριξη μέσα στο σχολικό περιβάλλον και σαν
«εμπνευσμένος δάσκαλος», πέρα από τη διδακτέα ύλη, καταφέρνει, μέσα από την ανθρώπινη τραγωδία, να γεφυρώσει διαφορετικές
γενιές και ηλικίες.
Παράλληλα,
έχει και τα δικά του θέματα να διαχειριστεί -το θάνατο αγαπημένων προσώπων και
τον κίνδυνο της απέλασης, που καραδοκεί.
Βρήκαμε
την ταινία
δυνατή, άμεση, ρεαλιστική και χαμηλότονη, με χιούμορ,
ευαισθησία, και ειλικρινή «ψέματα» που κερδίζουν το θεατή. Το ξέσπασμα του
αγοριού και η αγκαλιά του κοριτσιού στο φινάλε είναι σκηνές συγκλονιστικές, μέσα
στην απλότητά τους, που « διδάσκουν» το χτίσιμο της εύθραυστης σχέσης
εκπαιδευτικού – μαθητή, πέρα από τα βιβλία,
τους βαθμούς και τη