Η ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ

Η ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ…

Του Γιάννη Λακούτση

Το μακροβιότερο περιοδικό για παιδιά που εκδόθηκε το 1879 από τον Υδραίο, Νικόλαο Π. Παπαδόπουλο.

Αρχισυντάκτης ήταν ο Αριστοτέλης Κουρτίδης. Τον διαδέχθηκε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο οποίος μετά τον θάνατο του ιδρυτή του περιοδικού ( στις 26/6/1941)ανέλαβε και τη διεύθυνση. Μετά το θάνατο του Ξενόπουλου, η  Διάπλασις κυκλοφόρησε ξανά από τους Αθαν. Και Κων. Εμμ. Παράσχου το διάστημα 1956-1970. Γράφεται αρχικά σε αρχαιότροπη γλώσσα, αργότερα σε καθαρεύουσα και τέλος, μετά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1917, στη δημοτική.Η κυκλοφορία του περιοδικού ήταν αρκετά σημαντική. Το 1909 οι συνδρομητές υπολογίζονταν

σε 3.000 και το 1920 σε 6.000. Παρόλο που η Διάπλασις δεν ακολούθησε το παράδειγμα κανενός περιοδικού, η ίδια υπήρξε πρότυπο πολλών περιοδικών εντύπων που εκδόθηκαν ύστερα από αυτήν. Το περιοδικό συνδέθηκε

γρήγορα με τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, ο οποίος είχε την ευθύνη της επιλογής της ύλης και ταυτόχρονα παρείχε σταθερά εβδομαδιαίες συνεργασίες που συντηρούσαν αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Ο Ξενόπουλος γράφει σχεδόν  μόνος του πολλές σελίδες κάθε φύλλου της, χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα( όπως Κίμων Αλκίδης, Ερανιστής, Πέτρος Πυργωτός, Φωκίων Θαλερός, Λέανδρος Ξενότιμος, Ανανίας, Φαίδων, Κυρα-Μάρθα). «Εγώ έπρεπε να γράφω όλο το φυλλάδιο… Διάβαζα και απαντούσα στα γράμματα των παιδιών , διόρθωνα και συναρμολογούσα τις Ασκήσεις και διάλεγα τα Παιδικά Πνεύματα. Έτσι τα έκανα όλα», σημειώνει στην αυτοβιογραφία του.Τη σημασία των καινοτομιών που καθιερώνει ο Ξενόπουλος, επισημαίνει η συνεργάτρια και για ένα διάστημα αρχισυντάκτρια,  Αθηνά Ταρσούλη «Η Διάπλασις των παίδων ήταν ένα σεμνό τριανταφυλλί φυλλαδιάκι, που έβγαινε κάθε δέκα πέντε μέρες και δημοσίευε ψυχοφελή διηγήματα του Αριστείδη Κουρτίδη σε άψογη καθαρεύουσα, αρχαιότροπα ποιήματα του Αλεξ. Κατακουζηνού και νηπιακά αναγνώσματα…», ενώ η εφημερίδα ΕΣΤΙΑ έγραφε τον

Δεκέμβριο του 1906 « Μια πολύτιμος εγκυκλοπαιδεία συντασσομένη με την ακριβεστέραν γνώσιν της απαιτουμένης δια την ηλικίαν αυτήν,προς την οποίαν απευθύνεται, ύλης παρουσιάζει κάθε τόμον καλλίτερον του προηγουμένου. Ο τόμος του 1906 είναι αληθινόν απόκτημα, ο δε του 1907 προμηνύεται ακόμη τελειότερος εφόσον είναι δυνατόν…». Η Διάπλασις των παίδων

έχει γίνει πλέον θρύλος για το θαυμαστό τρόπο μετάδοσης γνώσεων και τη ζωντανή

επικοινωνία με τους αναγνώστες.

Ένα μικρό ποίημα από τον 27^ο τόμο της Διαπλάσεως 11 Ιουλίου 1920.

                                            ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΟΥΝ

                                                   Όσοι το δρόμο της ζωής

                                                        ποθούν ανθοσπαρμένο

                                                   και με τριαντάφυλλα παντού 

                                                         στρωμένον ανοιχτά,

                                                    έχουν μπροστά την ώμορφη

                                                          απάτη, εχθρό κρυμμένο:

                                                     βλέπουν τα ρόδα, μα κεντούν

                                                          τα’ αγκάθια τους κρυφά.

                                                      Μα όσοι έχουν στο δρόμο τους

                                                           αγκάθια όλο και βάτους

                                                       βλέπουν μπροστά τους τον εχθρό

                                                            ολόρθο, φανερό.

Κάλλιο να ξέρω πως περνώ

βάτους μ’ οχιές γεμάτους ,

παρ’ αγκαθοτριαντάφυλλα

χωρίς να τα θωρώ.