Δευτέρα 30 Ιουνίου 2014

Καραβομαραγκοί στην Ερμιόνη Το μεράκι χτίζει παράδοση

Ο Φάνης και ο Γιάννης δουλεύουν με τα χέρια κάθε σκαρί τους χωρίς ποτέ να βιάζονται.

Ο Φάνης και ο Γιάννης δουλεύουν με τα χέρια κάθε σκαρί τους χωρίς ποτέ να βιάζονται.
Τα σκαριά τους ξεχωρίζουν στη θάλασσα σαν αυτοκίνητα της ίδιας μάρκας. Ο Γιάννης και ο Φάνης, καραβομαραγκοί από κούνια, παντρεύουν την παράδοση με την εξέλιξη, δίνοντας στην ψαράδικη υπόσταση σύγχρονη γραμμή. Γράφει ο Γιάννης Μητσόπουλος
Είναι σαν παιδιά από την ίδια μάνα. Σκάφη που μοιάζουν μεταξύ τους και τα βλέπεις να κάθονται καμαρωτά στα νερά κάπου στο Πόρτο Χέλι, στην Ερμιόνη και στα γύρω λιμάνια. Σε κάνουν να αναρωτιέσαι τίνος είναι αυτά τα ξεχωριστά ξύλινα σκαριά, με τη φινετσάτη γραμμή και την άψογη κατασκευή. Ποιος είναι ο μάστορας που ξεχάστηκε κι ακόμα σκαλίζει με σκαρπέλο και τρίβει με γυαλόχαρτο τις κουπαστές του; Ποιος είναι αυτός που κάνει το πέτσωμα γυαλιστερό σαν καθρέφτη και δίνει στο ξύλο ακόμα κι αμερικάνικη ναυτική φόρμα;
Ρωτώντας φτάνεις σε μια στροφή πίσω από την Ερμιόνη, στα Μανδράκια, δίπλα στη θάλασσα. Άμα δεν το ξέρεις, δεν το προσέχεις. Αν όμως δεις μέσα από τη μισάνοιχτη, μεγάλη γκαραζόπορτα να ξεπροβάλλει ο «κοκαλιάρης» σκελετός μια βάρκας, καταλαβαίνεις ότι εδώ κάποιο μυστικό κρύβεται, και σε τρώει να το ανακαλύψεις. Και δεν κρατιέσαι: «Α, ώστε εσύ είσαι, μάστορα, που φτιάχνεις αυτά που βλέπω;».
Ο Γιάννης και ο Φάνης Κοταράς φτιάχνουν ξύλινα «καραβάκια» εδώ και 87 χρόνια! Πώς γίνεται αυτό; Γίνεται. Τρεις γενιές τα ίδια χέρια των Κοταράδων. Του παππού, του πατέρα και του θείου, και τώρα των παιδιών, που κάνουν το ξύλο όχι «καράβι», αλλά γλυπτό.
Το λένε όλοι. «Αυτοί αργούν πολύ, γιατί δουλεύουν με τα χέρια». Και ο Φάνης περήφανα σου δείχνει μια κόλλα χαρτί, δακτυλογραφημένη σε κορνίζα κρεμασμένη, που «επισήμως δηλώνει» ότι το εργαστήρι αυτό δεν θέλει άδεια, γιατί αυτοί που το έχουν δεν δουλεύουν με μηχανήματα το ξύλο, αλλά με τα χέρια!

Φινετσάτες γραμμές, ορθόπλωρη σχεδίαση και ψαράδικη ψυχή σε σκάφος αναψυχής.Φινετσάτες γραμμές, ορθόπλωρη σχεδίαση και ψαράδικη ψυχή σε σκάφος αναψυχής.
«Ιρόκο φουρνιστό, πέτσωμα χωρίς καλαφάτισμα και τα ξύλα δένουν
με φάλτσα». Σας λέει τίποτα αυτό; Άμα ξέρεις, ναι. Αν όχι, άσ’ το καλύτερα, γιατί η δουλειά αυτή δεν πληρώνεται από αυτόν που ξέρει από «φουσκωτά». «Άμα θέλεις, σ’ το φτιάχνω και πιο φτηνό από πεύκο» σου λέει ο Φάνης, αλλά αμέσως νιώθεις την προσβολή που θα έχεις το «φτηνό».
Αυτά τα δύο αδέρφια, που τα καταφέρνουν να δουλεύουν μαζί χωρίς να τσακώνονται, νιώθεις πως κατέχουν κάποιο μυστικό της τέχνης, που, όσο και να μιλήσεις μαζί τους, δεν μπορείς να τους το βγάλεις. «Κλέβε τέχνη» μου έλεγε κάποιος παλιός, αλλά από αυτούς δεν μπόρεσα να βγάλω το κρυφό τους εργαλείο. Ή μήπως δεν υπάρχει ή δεν λέγεται;
Αυτοί που έχουν τα σκάφη τους, ειδικά αυτά τα αριστοκρατικά «κρούιζερ» αναψυχής, είναι πολύ περήφανοι και μερακλήδες της θάλασσας. Γιατί ποιος, αλήθεια, σήμερα κάθεται να τρίβει και να βάφει ή και ποιος έχει λεφτά να πληρώσει για να του το κάνουν;
Κι όμως, ο Γιάννης και Φάνης έχουν μέσα στο εργαστήρι ξύλινο σκαρί-παραγγελία, που φτάνει πάνω από εκατό χιλιάρικα στο σύνολο, και το φτιάχνουν. «Εδώ, μου δείχνει ο Φάνης με το δάχτυλο, στην ένωση των ξύλων, τα ξύλα δεν είναι βιδωτά, αλλά σκαφτά, για να δένει το ένα με το άλλο, κατάλαβες;» Κατάλαβα, αλλά λίγοι είναι αυτοί που το καταλαβαίνουν, κι απ’ αυτούς οι περισσότεροι, αν πάρουν σκάφος, στο πλαστικό θα καταλήξουν.

Δουλειά σε επίπεδο τελειότητας, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από σκάφη ξένων και πανάκριβων κατασκευαστών.Δουλειά σε επίπεδο τελειότητας, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από σκάφη ξένων και πανάκριβων κατασκευαστών.
Το ξύλινο όμως έχει άλλη πλεύση στο νερό, δεν χτυπάει, πλέει γλυκά. «…Κι εγώ σ’ το κάνω με 400 άλογα μηχανή, να πλανάρει και να πηγαίνει μέχρι και 30 μίλια» μου λέει ο Φάνης. Και δεν λέει υπερβολές.
Τον πονάει λίγο που η δουλειά με τα ψαράδικα σχεδόν έχει τελειώσει. «Τους διαλύσανε τους ψαράδες, τους αφανίσανε» μου λέει. Δεν δίνουν ούτε βοήθεια ούτε επιδοτήσεις, παρά μόνο για να σπάσουν κι αυτά τα καΐκια που έχουν. Βέβαια, και η θάλασσα δεν είναι αυτή που ήτανε. Δεν δίνει ψάρι. Οπότε το μόνο που μας μένει είναι οι μερακλήδες της αναψυχής.
Είναι τόσο τέλεια η κατασκευή τους, τέτοια η ποιότητα της δουλειάς τους, που θα στεκότανε άνετα και άξια δίπλα σε ξένους οίκους σκαφών, πολύ μεγαλύτερους από αυτούς. Αλλά γιατί δεν το κάνουν; Ο Φάνης στραβομουτσουνοιάζει… «Έρχονται εδώ και λένε να μου κάνουν παραγγελία με ορισμένη ημερομηνία παράδοσης, να μου βάλουν και ποινική ρήτρα άμα καθυστερήσω, και τέτοια… Γίνεται;»
Όχι, δεν γίνεται, λέω εγώ. Γιατί πρέπει να πιούμε και τον καφέ μας και τα ούζα μας και, άμα δεν μου αρέσει και η φάτσα σου, δεν σου φτιάχνω τέτοιο σκάφος, που να χτυπιέσαι κάτω, και η κρίση να φέρει όχι μία αλλά τρεις τρόικες. Έτσι κατάλαβα εγώ.
Εδώ είναι το Μανδράκι της Ερμιόνης, δεν είναι τα ναυπηγεία της Ολλανδίας!

saronicmagazine