Παρασκευή 5 Ιανουαρίου 2018

ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ


ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου
(Απόσπασμα από το αδημοσίευτο βιβλίο «ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΜΙΟΝΗ»)
Πράξη δεύτερη – Η Πρωτάγιαση

Η ακολουθία τελειώνει. Ο παπα - Μιχάλης σιγομουρμουρίζοντας την Απόλυση της Προσκομιδής και κάνοντας τις τελευταίες προετοιμασίες καλεί στο ιερό τα παιδιά, που θα τον συντροφεύσουν στην «πρωτάγιαση». Καμιά δεκαριά παιδιά στεκόμαστε τριγύρω του ακίνητα, σε στάση προσοχής κι αυτός αρχίζει να μας αναλύει «το σχέδιο δράσης».


-  Θα ξεκινήσουμε από τα τελευταία σπίτια στους Μύλους και κάνοντας δεξιά και αριστερά θα κατεβούμε ως τον Ταξιάρχη. Θα κατηφορίσουμε δεξιά προς τα Μαντράκια, στη νότια πλευρά της πόλης και γύρω στις 12:30 θα πρέπει να είμαστε στο Λιμάνι, για να αγιάσουμε το καράβι που θα φτάσει. (Ποιοι θα ’ναι οι τυχεροί να μπουν στο καράβι φέτος, αναρωτιέμαι…). Ο παπα – Μιχάλης  συνεχίζει:
-  Θα αγιάσουμε ύστερα τα σπίτια γύρω απ’ το Μπίστι και το Λιμάνι, δεν είναι δα και τόσα πολλά, και ανεβαίνοντας από τη δυτική πλευρά θα καταλήξουμε στο σπίτι μου. Σύμφωνοι; Καλή
Σήμερα περπατάει ο Σταυρός! κι εγώ μαζί του σκέφτομαι και παίρνω τη θέση μου στην …πομπή! Μπροστά ο παπα - Μιχάλης! Φορά το καφεκόκκινο πετραχήλι του! Είναι κεντημένο με χρυσοκλωστή και πιασμένο στη μέση του αριστερά, για να τον διευκολύνει στο περπάτημα. Έχει τον Σταυρό και τον βασιλικό στο χέρι. Ακριβώς δίπλα του το πιο σβέλτο παιδί της ομάδας μας, για να προλαβαίνει τις αστραπιαίες κινήσεις άγιασης του ιερέα, κρατά την αγιαστούρα. Ένα χάλκινο δοχείο με καλά επικασσιτερωμένο το εσωτερικό του, που περιέχει τον Αγιασμό. Σ’ αυτό βουτά ο ιερέας τον βασιλικό και ραντίζει τους νοικοκυραίους και όλα τα δωμάτια των σπιτιών, ενώ τα παιδιά ψάλλουν το «Εν Ιορδάνη».
Όσοι βρίσκονται εκείνη την ώρα στο σπίτι σταυροκοπιούνται με γρήγορες κινήσεις, «ανασπάζουν» τον Σταυρό και φιλούν το χέρι του ιερέα. Όταν το νερό του Αγιασμού λιγοστεύει, ο …υπεύθυνος γεμίζει την αγιαστούρα ξανά και ξανά.
Κάποιοι, σύμφωνα με παλαιά συνήθεια του τόπου, ρίχνουν κέρματα στο αγιασμένο νερό, για να έχουν την ευλογία της εκκλησίας και η νέα χρονιά να είναι εύφορη και καρποφόρα, με υγεία και πολλά αγαθά. Άλλοι πάλι ρίχνουν τα χρήματα, κέρματα και χάρτινα, στον κουμπαρά, ένα μπρούτζινο κουτί σαν εκείνο που βρίσκεται στο παγκάρι των εκκλησιών. Το έχει κρεμασμένο στον ώμο του το μεγαλύτερο παιδί της ομάδας, που ακολουθεί τελευταίο στη σειρά. Κράτησα κι εγώ τον κουμπαρά, όταν είχα πια μεγαλώσει και πήγαινα στο Γυμνάσιο…
Εκτός όμως από τα χρήματα οι νοικοκυρές φιλεύουν τα παιδιά με διάφορα καλούδια, πορτοκάλια και μανταρίνια, σταφίδες, σύκα και γλυκές σκομαΐδες, (αξέχαστες του Παναγιώτη Φραγκούλη - Χανούτη και του Βασίλη Προβελεγγάτου - Πρόσφυγα), φτιαγμένες με αποξηραμένα σύκα, που έμοιαζαν με μεγάλα πλακουτσωτά βότσαλα!
Όταν γεμίσουν τα πολύχρωμα κεντητά ταγαράκια μας, τρέχουμε να τα αδειάσουμε στο σπίτι του παπα - Μιχάλη και ξανά πίσω στην ομάδα, που είναι εύκολο να την εντοπίσουμε, μιας και γνωρίζουμε καλά το δρομολόγιό της. 
-  Πόσες φορές το άδειασες εσύ, ρε, το ταγάρι; ρωτά το ένα παιδί.
-  Πέντε! απαντά το άλλο.
-  Εγώ τέσσερις, αλλά θα σε περάσω, γιατί τώρα θα πάμε από τις θείες μου, ανταπαντά το πρώτο.
Για να μη λέμε ολοένα το «Εν Ιορδάνη» ψάλουμε και το Κοντάκιο της ημέρας, «Εν τοις ρείθροις σήμερον του Ιορδάνου». Στο τέλος του τροπαρίου, υπάρχει η φράση: «Σώσαι γαρ ήκω». Μια φορά κάποιο παιδί από την ομάδα, καθώς τελειώναμε το τροπάριο, στ’ αστεία ή στα σοβαρά δεν ξέρω, είπε: «Σώσε, Γαρύφω!». Ο Σ. τότε πετάχτηκε λέγοντας:
-  Ρε συ, λέει το όνομα της θειας μου!
Εμείς τότε σκάσαμε στα γέλια. Ο παπα - Μιχάλης το αντιλήφθηκε, μας έριξε μια αυστηρή ματιά και όλοι …μαζευτήκαμε. Όμως η ατάκα «έγραψε»! Γι’ αυτό, όποτε θέλαμε να γελάσουμε, την επαναλαμβάναμε στα κρυφά εμπλουτισμένη και με άλλα σχόλια…
Μετά από ένα πολύωρο οδοιπορικό, που ξεκινά από το πρωί στις 8 και τελειώνει το απόγευμα γύρω στις 5. καταλήγουμε στο σπίτι του ιερέα ξεθεωμένοι! Έχουμε γυρίσει ολόκληρη την Ερμιόνη περπατώντας, λέγοντας περίπου 200 φορές το «Εν Ιορδάνη» και γύρω στις 50 φορές το «Εν τοις ρείθροις σήμερον…». Η κούραση είναι μεγάλη!