Σάββατο 6 Μαΐου 2017

Ναός Δήμητρας Χθονίας. (ΜΕΡΟΣ Β).


Ναός Δήμητρας Χθονίας. (Μέρος B).             (Μέρος Α εδώ )

Ένα σημαντικό γεγονός για την ιστορία του τόπου μας.

Του Βασίλη Γκάτσου

Μετά από τον εντοπισμό ενός τόσο σημαντικού ναού πανελληνίου τουλάχιστον ενδιαφέροντος, και μετά την παρουσίασή του από το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών και την Εφορία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, θα ανέμενε κανείς να είναι πρώτο θέμα τουλάχιστον στην πολιτιστική σελίδα καθημερινών εφημερίδων, πόσο δε μάλλον στα Κοινοτικά και Δημοτικά μας Συμβούλια. Αν μη τι άλλο, για να εκφράσουν εγγράφως την ευγνωμοσύνη του τόπου μας προς την κυρία Παπαδημητρίου και τους Σουηδούς συναδέλφους της. Κυρίως όμως για να αποφασίσουν τι θα κάνουν από δω και πέρα.
Η κυρία Παπαδημητρίου, ως αρχαιολόγος και Έφορος έχει προσφέρει πολλά στην Ερμιόνη, αλλά κατά την ομιλία της στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, μετά παρρησίας επεσήμανε ορισμένα πράγματα που πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας, και τα μεταφέρω:

Η Αρχαιολογική Υπηρεσία τρέχει και θα τρέχει εκεί όπου υπάρχει η αρχαιολογική πληροφορία. Θα κάνει ανασκαφές, θα φροντίσει για τη μελέτη, αποθήκευση κ.λ.π. ευρημάτων, θα φροντίσει τους αρχαιολογικούς χώρους, θα συνεργαστεί με ιδρύματα, θα οργανώσει μουσεία κ.λ.π., αλλά δεν έχει δικούς της πόρους. Αξιοποιεί τους πόρους που της δίδονται. Και στην Ερμιόνη, στην πρώτη ανασκαφή του νεκροταφείου, αξιοποίησε χρήματα που δόθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ για τις περσινές ανασκαφές, όπως και γι’ αυτές στον ναό των Ταξιαρχών, χρήματα του Σουηδικού Ινστιτούτου.


Επεσήμανε ότι είναι ανεπίτρεπτο δεκαετίες τώρα, η σαρκοφάγος να είναι η μισή πεταμένη έξω από το Λιμεναρχείο Ερμιόνης και η υπόλοιπη εκεί που αποτέθηκε κατά τις σωστικές ανασκαφές για την ανέγερση του κτιρίου του ΟΤΕ Ερμιόνης.

Τόνισε ότι μία πόλη, η Ερμιόνη, με τέτοια αρχαία ιστορία, δεν μπορεί να παρουσιάζεται αρχαιολογικά σε ένα μέρος τής άνω αίθουσας του Μουσείου Ναυπλίου και να μην έχει τόσα χρόνια δρομολογήσει τη δημιουργία δικού της Μουσείου.

Απόρησε, πώς η σύγχρονη Ερμιόνη που ο οικισμός της επικάθηται μιας τόσο αρχαίας σπουδαίας πόλης, δεν έχει δημιουργήσει αρχαιολογικές διαδρομές, σύγχρονες ξεναγήσεις με νέα τεχνολογία, μέσω φορητών συσκευών και τηλεφώνων.


Πολύ σωστά μάς άφησε να εννοήσουμε ότι η Ερμιόνη και η Ερμιονίδα είναι περιοχή εκτός της πεδιάδας του Άργους, δηλαδή πρακτικά εκτός νομού Αργολίδος. Θα την σκεφτούν λίγο ή καθόλου. Άρα στην Ερμιόνη και στην Ερμιονίδα ας μην ελπίζουμε έξωθεν βοήθεια. Πρέπει να βρούμε πόρους, δικούς μας, από προγράμματα, από δωρεές, από ΕΕ κ.λ.π., για να αναπτύξουμε και αξιοποιήσουμε την αρχαία μας κληρονομιά.

Τι θα κάνουμε λοιπόν με τον αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας; Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η αρχαιολογική υπηρεσία μάς χάρισε ένα πολιτισμικό αγαθό: Έναν εξαιρετικό, πανέμορφο βυζαντινό ναό που εδράζεται στα θεμέλια του ξακουστού κατά την αρχαιότητα ναού της Δήμητρας Χθονίας. Πέραν της αρχαίας μας και βυζαντινής κληρονομιάς, δεν παραβλέπει ο γράφων ότι είναι ένα τοπόσημο, ένα σημαντικό αξιοθέατο του τόπου μας, οικονομικού και τουριστικού ενδιαφέροντος.

Ο ναός των Ταξιαρχών πρέπει να λειτουργήσει. Συγχρόνως όμως πρέπει να συνεχιστούν οι ανασκαφές στη δυτική πλατεία των Ταξιαρχών και στην αυλή του και στον βορινό δρόμο (ο περισσότερος χώρος όπου εδράζεται ο ναός της Δήμητρας είναι δημόσιος. Βλέπε φωτογραφία).







Ο αρχικός βυζαντινός ναός των Ταξιαρχών ήταν μικρός, περί τον τρούλο του, μόλις δηλαδή ακουμπούσε την ανατολική πλευρά του ναού της Δήμητρας. Μετά τον μεγάλωσαν προς τα δυτικά και, για να μην υπάρχει μεγάλη υψομετρική διαφορά στο δάπεδο, αφαίρεσαν πολλά υπερκείμενα των θεμελίων αρχαία μπλόκια και μέλη του ναού της Δήμητρας. Σήμερα για να βγεις από τη δυτική πόρτα του ναού ανεβαίνεις 4 σκαλάκια. Άρα όλη η δυτική αυλή του ναού είναι υπερυψωμένη και θα υπάρχουν πιθανόν περισσότερα καθ’ ύψος σωζόμενα μέλη του ναού. Πιθανόν και οι δύο μαρμάρινες κολώνες να ανήκουν στον σηκό του ναού της Δήμητρας.

Μετά το πέρας των ανασκαφών οι επιφάνειες που δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον θα μπαζωθούν, ενώ τα σημαντικά μέρη του ναού είναι δυνατόν να καλυφθούν με ειδικό γυάλινο δάπεδο, όπως έχει γίνει στο νέο μουσείο της Ακρόπολης (βλέπε φωτογραφία, όπου πάνω στο τεράστιο γυάλινο δάπεδο στέκονται εκατοντάδες επισκέπτες και βλέπουν από κάτω τα αρχαία κτίσματα).





Ολόκληρο δε το δάπεδο εντός του ναού των Ταξιαρχών μπορεί άνετα να καλυφθεί με γυάλινο δάπεδο.
Αυτό σημαίνει για τη συμπολίτευση και αντιπολίτευση του Δήμου Ερμιόνης και την Τοπική Κοινότητα Ερμιόνης:

Γρήγορα συσκεφθείτε και αποφασίστε τους τρόπους που θα βρείτε χρήματα και πόρους, για  να τους διαθέσετε στην αρχαιολογική υπηρεσία, προκειμένου για να ολοκληρώσει τις ανασκαφές σε όλη την έκταση του ναού και να μας παραδώσει τον χώρο στη μορφή που προαναφέρθηκε.

Σαν μαγιά χρημάτων προτείνεται:

1.    Τα 44000 ευρώ που προορίζονται για ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό των κάδων απορριμμάτων (ένα έργο που θα καταλήξει …στον κάδο) να μεταφερθούν άμεσα για τις ανάγκες της ολικής ανασκαφής του ναού της Δήμητρας.

2.    Να μπει αμέσως ένα μικρό τέλος από τον Δήμο, όπου νομίζει, και τα χρήματα να πάνε στην ανασκαφή.

Παρακάτω ένα σχέδιο και επεξηγήσεις:

Αφού ολοκληρωθούν οι ανασκαφές, η αρχαιολογική υπηρεσία θα επιλέξει ποια σημεία θα καλυφθούν πλήρως και σε ποια θα μπουν γυάλινα δάπεδα. Τα πράσινα πλαίσια δείχνουν σημεία του ναού που ενδιαφέρουν και, αν βρεθούν όντως αρχαία, θα μπουν γυάλινα δάπεδα και θα είναι ορατά.





Αυτό θα είναι τα «νέο τοπίο» της περιοχής. Αλλά και πέραν του δυτικού άκρου του ναού της Δήμητρας πρέπει να γίνουν δύο τρεις  δοκιμαστικές τάφροι ανασκαφής, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν αρχαία ίχνη δυτικά από τις δύο μαρμάρινες κολώνες, ίχνη αρχαίων τειχών κ.λ.π.


(Στο επόμενο, Μέρος Γ, σκέψεις για τη συνολική αρχαιολογική κληρονομιά της Ερμιόνης).



Βασίλης Γκάτσος