Βασίλης Γκάτσος
Σωροί από μπάζα μπροστά από το δυτικό τείχος στον Αγιονικόλα.
Πεύκα φυτεμένα στο σηκό του ναού του Ποσειδώνα. Mε τις ρίζες τους ανασηκώνουν τους ογκόλιθους.
Ο πύργος με τους ογκόλιθους, είκοσι των οποίων έχουν κατρακυλήσει προς τη θάλασσα.
Αρχαίος σπόνδυλος κίονα του ναού του Ποσειδώνα εντειχισμένος στο βορινό τείχος.
Κυκλικός πύργος στο Φανάρι. Διακρίνονται οι ογκόλιθοι της βάσης του.
Πορφύρες που έχουν πάρει τη θέση του χαλικιού στο συνδετικό υλικό του αρχαίου τείχους του Μπιστιού.
ΑΙΤΗΣΗ
Βασιλείου Γκάτσου
Ερμιόνη
Τηλ. 6936140309
ΠΡΟΣ:
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
ΕΡΜΙΟΝΗΣ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 16-10-2017
ΕΡΜΙΟΝΗ. 16/10/2017
ΑΡ. ΠΡΩΤ. 231
ΘΕΜΑ: Απόφαση - εισήγηση της Δημοτικής Κοινότητας Ερμιόνης προς τον Δήμο Ερμιονίδας για την ανάδειξη της ιστορικής διάστασης του χώρου του Μπιστιού μέσω προγραμμάτων και χρηματοδότησης ΕΣΠΑ.
Συνοπτική τεκμηρίωση ιστορικότητας του χώρου του Μπιστιού.
Κατά τα χρόνια του Ιουστινιανού το Μπίστι μετατρέπεται σε αυτόνομο Κάστρο. Προς τούτο κτίζεται το δυτικό τείχος στην περιοχή του Αγίου Νικολάου το οποίο αργότερα οι Ενετοί το ανακατασκευάζουν προσαρμόζοντάς το στις νέες τεχνολογίες πολέμου. Από τότε η Ερμιόνη παίρνει και το όνομα Καστρί.
Οι Οθωμανοί πήραν το κάστρο περί το 1540. Ήταν το τελευταίο κάστρο που αντιστάθηκε στον κατακτητή.
Το 1669 το ξαναπαίρνουν οι Ενετοί, ενώ το 1715 περνά εκ νέου στην Οθωμανική κατοχή αλλά δεν χρησιμοποιείται πια.
Το 1729 το επισκέπτεται ο Αββάς Φερμόντ, κατεδαφίζει το δυτικό τείχος του κάστρου που έστεκε ακόμη σε ύψος 8 - 10 μέτρων, με σκοπό την ανεύρεση και αντιγραφή αρχαίων επιγραφών.
Όπως βλέπουμε σήμερα, το δυτικό τείχος έχει κτιστεί με πλήθος αρχιτεκτονικών μελών αρχαίων ναών, βωμών, κιόνων κ.λ.π.
Το 1907 ο Φιλαδελφέας καθάρισε το δυτικό τείχος και τα μπάζια τα έριξε γύρω από τη βάση του. Πίσω από το τείχος υπήρχαν κτίσματα ισχυρά και προμαχώνες, σχετιζόμενα με την άμυνά του. Σήμερα είναι αθέατα, καλυμμένα με μπάζια.
Στην Πλατεία του Μπιστιού σώζεται η ευθυντηρία του ναού του Ποσειδώνα. Το 1907 καθάρισε τον χώρο ο Φιλαδελφέας σκορπίζοντας τα μπάζια γύρω από το ναό.
Σήμερα 5 πεύκα που ατυχώς και απερισκέπτως φυτεύτηκαν στον σηκό του ναού, γιγαντώθηκαν και με τις ρίζες τους έχουν ανασηκώσει τους ογκόλιθους της θεμελίωσής του, ενώ πολλά πεύκα έχουν φυτευτεί γύρω από τον ναό που και αυτά θα γιγαντωθούν και με τις ρίζες τους θα συνεχίσουν το καταστροφικό τους έργο. Και όμως οι αρχαιολόγοι που μελέτησαν τον ναό θαύμασαν την συναρμογή των ογκολίθων του που, παρά τους αιώνες, διατηρήθηκε ανέπαφη, για να καταστρέφεται τις τελευταίες δεκαετίες.
Στο βορινό αρχαίο τείχος του Μπιστιού, κοντά στο πρώτο παγκάκι και τον τετράγωνο πύργο, έχουν εντοιχιστεί 8 τεράστιοι δωρικοί σπόνδυλοι από λατυποπαγές πέτρωμα, που ανήκουν στον ναό του Ποσειδώνα. Ασφαλώς μικρή ανασκαφή θα φέρει στο φως περισσότερους.
Πηγαίνοντας από τον βορινό δρόμο προς το Φανάρι, συναντάμε το «κτίσμα με τους ογκόλιθους» που δεν είναι παρά η βάση εντυπωσιακού, ισχυρότατου αρχαίου πύργου ενταγμένου στο αρχαίο βορινό τείχος.
Σήμερα γύρω στους 20 ογκόλιθους (μερικοί έχουν βάρος πάνω από 5 τόνους) έχουν κατρακυλήσει προς τη θάλασσα, ενώ ο εντυπωσιακότερος όλων που φέρει σκαλιστά σκαλοπάτια είναι έτοιμος να καταπέσει και αυτός προς τη θάλασσα.
Στο Φανάρι διακρίνονται τα θεμέλια υψηλού κυκλικού πύργου που επόπτευε τον Ερμιονικό κόλπο και όλη την πόλη της Ερμιόνης.
Στο ανατολικό άκρο του Μπιστιού (περιοχή Μύλου) υπήρξαν για τουλάχιστον 1000 χρόνια τα φημισμένα αρχαία πορφυρεία της Ερμιόνης. Σήμερα τόνοι σπασμένων κελυφών πορφύρας είναι καλυμμένοι με μπάζια ή κατρακυλούν σιγά σιγά και χάνονται στη θάλασσα. Παγκοσμίως είναι μοναδική η χρήση σπασμένων κελυφών πορφύρας αντί χαλικιού στο συνδετικό υλικό του αρχαίου τείχους που και αυτό σε πολλά σημεία καταστρέφεται από τη θάλασσα.
Τουλάχιστον 11 αρχαίες στέρνες είναι ορατές στο Μπίστι, οι περισσότερες μπαζωμένες.
Σήμερα, ενώ το Μπίστι είναι ένα μοναδικός χώρος περιπάτου, μπάνιου και αναψυχής, η μοναδική ιστορία του, είναι καλυμμένη από μπάζια και πευκοβελόνες, αθέατη.
Η αίτησή μου αυτή αποσκοπεί στην ανάδυση και ανάδειξη της ιστορίας του χώρου του Μπιστιού με συγκεκριμένα έργα.
Απαιτούμενα έργα:
1. Καθαρισμός των μπαζιών μπροστά από το δυτικό τείχος, ώστε να φαίνεται η έδρασή του στον φυσικό βραχισμό. Το τείχος θα αποκτήσει στα περισσότερα σημεία ύψος 2 έως 4 μέτρα, θα είναι διακριτό, και με λίγο διακριτικό φωτισμό το βράδυ, θα έλεγα εντυπωσιακό. Θα αποκαλυφθούν και πολλά αρχιτεκτονικά μέλη αρχαίων ναών, βωμοί κ.λ.π.
2. Ανασκαφή και καθαρισμός του χώρου πίσω από το δυτικό τείχος και αποκάλυψη της κτηριακής δομής του κάστρου. Θα αποκαλυφθούν και εκεί πολλά μέλη αρχαίων ναών κ.λ.π.
3. Καθαρισμός των μπαζιών γύρω από τον ναό του Ποσειδώνα και κοπή των πεύκων που τον καταστρέφουν.
4. Ανασκαφή και μεταφορά των σπονδύλων του ναού στην Πλατεία. Μερική αναστήλωση μιας γωνίας του ναού για να αποκτήσει την τρίτη του διάσταση, όπως έχει γίνει σε πλήθος αρχαίων ναών της χώρας μας.
5. Αναστήλωση του πύργου με την τοποθέτηση των ογκολίθων στη θέση τους και τη στήριξη του μνημείου.
6. Συμπλήρωση του κυκλικού πύργου στο Φανάρι με πέτρες που μιμούνται την αρχαία τεχνοτροπία του τείχους, μέχρι το ύψος της πέτρινης βάσης του Φαναριού. Έτσι θα λειτουργεί ως σήμα για τα πλεούμενα, ότι εκεί υπάρχει κάστρο.
7. Συγκέντρωση μέρους των κελυφών πορφύρας σε σωρούς κοντά στον Μύλο του Μπιστιού, προστατευμένους, ώστε ο επισκέπτης να αντιλαμβάνεται το χώρο ως αρχαίο πορφυρείο.
8. Μετατροπή του Μύλου σε μικρό μουσείο πορφύρας και πορφυρικής βαφής.
9. Καθαρισμός των στερνών και σφράγισμα των στομίων τους, όντας όμως ορατό το εσωτερικό τους.
Τα έργα αυτά δεν είναι μεγάλου κόστους. Ουσιαστικά πρόκειται για καθαρισμούς από τα μπάζια, αναστηλώσεις και ανασκαφές μικρής έκτασης. Για ένα διάστημα θα προσφέρουν και εργασία στον τόπο μας.
Με την αίτησή μου αυτή αιτούμαι:
Να ενταχθεί το θέμα αυτό προς συζήτηση στην αμέσως επόμενη συνεδρίαση του ΚΣ της Δημοτικής Κοινότητας Ερμιόνης, να παρθεί απόφαση που να τονίζει τη σημασία των έργων αυτών για την Ερμιόνη. Η απόφαση να είναι συγχρόνως εισήγηση στον Δήμο Ερμιονίδας και στο ΔΣ του, ώστε ο Δήμος να εντάξει τα έργα αυτά στον προγραμματισμό του και να ενεργήσει αρμοδίως σε αγαστή συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία και κάθε άλλη αρμόδια αρχή, ώστε να ενταχθούν σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ ή ό,τι άλλο, για την ταχεία υλοποίησή αυτών.
Το οφείλουμε στα παιδιά μας και στον τόπο μας.
Με εκτίμηση,
Βασίλης Γκάτσος
