Ως φοιτητές του Χημικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών είμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα που διδαχθήκαμε ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ, δηλαδή την οργάνωση και λειτουργία των εμβίων όντων σε επίπεδο μορίων, το θεμέλιο της ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Ως προς την τεχνολογία της εποχής, μόλις φεύγαμε από τον υπολογιστικό κανόνα και αγοράζαμε τα πρώτα "μηχανάκια" πράξεων, και μόλις στα εργαστήρια έρχονταν ορισμένες προηγμένες συσκευές αναλύσεων επιπέδου ..... ηλεκτρονικού πεχάμετρου.
Συνειδητοποιήσαμε για πρώτη φορά την περιπλοκότητα της χημείας των οργανισμών, συνάμα και τη σοφή απλότητα. Όμως ακόμη υπήρχε η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος ήταν η κορύφωση, ιδιαίτερα ο εγκέφαλος του.
Έκτοτε η πρόοδος των επιστημών ήταν εκπληκτική, εκθετική θα λέγαμε, όμως στην αρχή της καμπύλης. Υπάρχει πολύς, πάρα πολύς δρόμος ακόμη.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η ζωή είναι ένας "πολτός" μικροοργανισμών και οργανισμών μέσα από τον οποίο αναπήδησε και ο άνθρωπος. Λένε ότι αν από τον άνθρωπο αφαιρέσουμε κάθε μικροοργανισμό που συμβιώνει μαζί του, ωφέλιμο ή βλαβερό, θα ζυγίσουμε περί τα 8 κιλά μικροοργανισμών! Το υπόλοιπο ..... είμαστε άνθρωπος καθαρός που δεν επιβιώνει χωρίς τους μικροοργανισμούς του, ούτε αυτοί χωρίς αυτόν. Αν μάλιστα συμβαίνει μία γονιδιακή μετάλλαξη στον άνθρωπο ανά 1000 χρόνια, στους ιούς αυτό συμβαίνει ανά ένα χρόνο. Έτσι η δυναμική της ζωής είναι έξω από τον άνθρωπο και αυτό το δίδαγμα μάς το επιβεβαιώνει ο κορωνοϊός. Κάτι ανάλογο που ένας μετεωρίτης μπορεί να τινάξει τη γη, δείχνοντας πως η κοσμογονία συντελείται εκτός της γης και φυσικά μας υπερβαίνει. Ωστόσο είναι μέσα στη φύση και στη φύση μας να εξουδετερώσουμε τον κωρονοϊό, όσο και τον μετεωρίτη.
Για πρώτη φορά δείχνουμε γενική εμπιστοσύνη στη γνώση. Ο Πάπας προσεύχεται μόνος του σε έρημη πλατεία. Ναοί κάθε θρησκείας αναστέλλουν τη λειτουργία τους. Παλιές εποχές αρκούσε μια ερμηνεία του Πάπα, λόγω του αλάθητου, ότι αιτία είναι οι μαύρες γάτες του σατανά ή οι Εβραίοι, και .... άρχιζε η θεραπεία. Δεν έμεναν πίσω και θρησκόληπτοι δικοί μας. Υποχωρεί η θρησκεία όχι όμως η εκκλησία - κοινότητα. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, είπε ότι εκκλησία αυτή τη στιγμή είναι το σπίτι, το νοσοκομείο, ο άλλος που πρέπει να διαφυλάξουμε και συνδράμουμε. Μέγιστο το μάθημα.
Έρχεται όμως πάλι η επιστήμη, η κατά Πλάτωνα γνώση και όχι γνώμη, να ταράξει εκ βαθέων πεποιθήσεις και πίστεις. Το εικονιζόμενο βιβλίο του Νίκολα Χρηστάκη, καθηγητή - ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Yale, παρουσιάζει πειραματική έρευνα δεκαετιών, με κάθε σύγχρονη τεχνολογία, πάνω στα γονίδια των ζώων και του ανθρώπου. Δείχνει ότι με τα εκατομμύρια χρόνια η φροντίδα για τον άλλον, η μητρική, αδελφική κ.λ.π., η έγνοια, η ανιδιοτέλεια, η αγάπη, η φιλία, η συνεργασία, η συμπόρευση, η καλοσύνη, έχουν περάσει μέσα στα γονίδιά μας, γιατί φύσει επιβιώνουν και αναπτύσσονται μόνο κοινωνίες όντων που έχουν τέτοιο γονιδιακό πλούτο. Όπου επικρατούν τα αντίθετα, το μίσος, ο εγωκεντρισμός, η ιδιοτέλεια, φύσει οι κοινωνίες - κοινότητες αυτές δεν επιβιώνουν μακροχρόνια, ηττώνται και εξαφανίζονται. Αυτά από πειράματα και όχι λογισμούς ή ιδεοληψίες. Τώρα να μπω στον πειρασμό να πω ότι με οποιαδήποτε φώτιση ή εμπειρική κοινωνική - κοινοτική γνώση, αυτό επί αιώνες λειτουργείται στην ορθόδοξη εκκλησία;
Στο βιβλίο υπάρχουν και ορισμένοι ανατρεπτικοί συλλογισμοί. Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένο μικρόβιο προσβάλλει ένα είδος μυρμηγκιού. Αυτό τρελαίνεται και πάει πάντα για σωτηρία να δαγκώσει το μίσχο φύλλου ορισμένου δέντρου από την κάτω μεριά. Εκεί ψοφάει, έχοντας την πλάτη του στραμμένη προς το έδαφος. Τότε τα μικρόβια αναπτύσσονται ως εξόγκωμα στην πλάτη του, απομυζώντας το νεκρό μυρμήγκι. Κάποια στιγμή το εξόγκωμα σπάει και χιλιάδες μικρόβια πέφτουν προς τα κάτω, πολλά εκ των οποίων κολλάνε σε μυρμήγκια για να επαναληφθεί ο κύκλος τους. Αυτό επιτάσσουν τα γονίδια του μικροβίου. Και τίθεται από τον συγγραφέα το ερώτημα: είμαστε βέβαιοι, όταν έχουμε κρυώσει, ότι βήχουμε εμείς; Ή ένας ιός μέσα μας, σε ένα στάδιο της ανάπτυξής του "αγωνιά" γονιδιακώς για τον πολλαπλασιασμό του και προκαλεί με τα γονίδιά του αναγκαστικό βήχα, όχι για να ανακουφιστεί ο άρρωστος αλλά να σκορπίσει έτσι με τα σταγονίδια τον ιό, ώστε να επιτύχει ο ιός τον πολλαπλασιασμό του, εισχωρώντας σε όσους περισσότερους άλλους μπορεί;
Βασίλης Γκάτσος
