Πέμπτη 8 Απριλίου 2010

"Η κυρία της ημέρας"

 Η φωνή της ήταν ψίθυρος, δάκρυ, γόος, κάλεσμα ερωτικό, αγάπης αίνος, κεραυνός σε αργή κίνηση, περήφανη θλίψη, βραχνή προσευχή στο κενό των ημερών και, κυρίως, των νυχτών ενός βίου αλλόκοτου, ενός βίου ταραχώδους και ταραγμένου, ενός βίου απόλυτα συνεπούς και πείσμονος. Ήταν μια φωνή που υπηρετούσε πιστά την ανάγκη της να παρηγορήσει αφού προηγουμένως είχε η ίδια παρηγορηθεί. Ήταν μια φωνή που σήμαινε, με κάθε της κυμάτισμα και κάθε της ρυτίδα, ότι η ανιδιοτέλεια είναι μεγίστη αρετή και ότι η γενναιοψυχία δεν ραγίζει και δεν λυγίζει όσα χτυπήματα κι αν δεχτεί. Ήταν ένα είδωλο και σύρθηκε κάμποσες φορές στο εδώλιο. Την έλεγαν Ελεονόρα Φέιγκαν, ζέστανε, κι ακόμα ζεσταίνει, τις καρδιές μας. Την ξέρουμε με το όνομα Μπίλι Χόλιντεϊ. Και, βέβαια, με το παρωνύμιο Lady Day, η Κυρία της Ημέρας»
θα γράψει για εκείνη, ο Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης στο «Έψιλον» της Ελευθεροτυπίας
tvxs
 και θα έχει δίκιο. Γεννήθηκε, σαν σήμερα, 7 Απριλίου 1915, στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και μεγάλωσε στην πόλη της Βαλτιμόρης. Σε επίσημα έγγραφα εμφανίζεται με μία πληθώρα παραλλαγών του πραγματικού ονόματός της. Ήταν γνωστή κυρίως ως Eleanora Fagan, με το Fagan να είναι το επώνυμο της μητέρας της. Σε παιδική ηλικία απέκτησε το παρωνύμιο Μπίλι, ενώ παράλληλα ήταν γνωστή ως Ματζ (Madge). Σε εφηβική ηλικία άρχισε να κάνει συστηματική χρήση του ονόματος Μπίλι, πιθανώς λόγω της εκτίμησης που έτρεφε για την ηθοποιό του βωβού κινηματογράφου Billie Dove, ενώ υιοθέτησε και πάλι παραλλαγμένο το επώνυμο του πατέρα της (Halliday). Το τελικό Billie Holiday ήταν αυτό με το οποίο ξεκίνησε την επαγγελματική της σταδιοδρομία στο τραγούδι. Το Lady Day, προσωνύμιο με το οποίο έγινε επίσης γνωστή, ήταν ιδέα του μουσικού της τζαζ, Λέστερ Γιανγκ.

Η Billie Holiday, δεν είχε εύκολη ζωή. Ίσως γι’ αυτό άλλαζε συνεχώς ονόματα. Ο πατέρας της εγκατέλειψε την μητέρα της και δεν αναγνώρισε την ίδια, τουλάχιστον έως ότου την πρώτη της μεγάλη επαγγελματική επιτυχία. Στην αυτοβιογραφία της, η Holiday περιγράφει την κακομεταχείρισή της από συγγενείς με τους οποίους αναγκάστηκε να συμβιώσει όταν η μητέρα της εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, ενώ για σύντομο χρονικό διάστημα βρέθηκε στη φυλακή για πορνεία.
Η ενασχόλησή της με το τραγούδι ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 από μικρές σκηνές του Μπρούκλιν. Ο μουσικός παραγωγός και κυνηγός ταλέντων, Τζον Χάμοντ ήταν αυτός που την ανακάλυψε. Με αυτόν και τον Μπένι Γκούντμαν, η Holiday έκανε τις πρώτες της ηχογραφήσεις. Από το 1935 και μετά δεν σταμάτησε ποτέ, ηχογραφώντας τον ένα δίσκο μετά τον άλλο. Η φωνή της προσέλκυε ένα ολοένα και μεγαλύτερο ακροατήριο. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1940 αποτελούσε μία από τις δημοφιλέστερες τραγουδίστριες.
Η φήμη δεν ήρθε χωρίς προβλήματα τα οποία σημάδεψαν την προσωπική της ζωή. Άρχισε να κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών, για την οποία καταδικάστηκε σε φυλάκιση το 1947, ενώ πολλοί από τους συντρόφους με τους οποίους συνδέθηκε την κακομεταχειρίζονταν. Τα ναρκωτικά σε συνδυασμό με την εξάρτηση που είχε από το αλκοόλ επιδείνωσαν την υγεία της. Συνέχισε να τραγουδά και να περιοδεύει μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ωστόσο η φωνή της τραχύνθηκε εμφανώς από τις καταχρήσεις. Πέθανε από κίρρωση του ήπατος, στις 17 Ιουλίου του 1959, σε ηλικία 44 ετών και σε δεινή οικονομική κατάσταση, έχοντας απολέσει όλα όσα είχε κερδίσει με την υπέροχη φωνή της και τα ιδιαίτερα τραγούδια της.
«Δεν μπορώ να τραγουδώ το ίδιο τραγούδι με τον ίδιο τρόπο δύο νύχτες στη σειρά. Πολύ περισσότερο δε, για δύο ή για δέκα χρόνια. Αν μπορείς να το κάνεις αυτό, τότε δεν είναι μουσική, είναι άσκηση, ίσως, αλλά όχι μουσική» έχει δηλώσει η ίδια και έμεινε πιστή σ’ αυτό που είπε. Δεν τραγούδησε ποτέ, το ίδιο τραγούδι με τον ίδιο τρόπο...
...Ίσως γι’ αυτό ένα άγαλμα που έχει τη μορφή της στέκεται σήμερα στη γενέτειρα της τη Βαλτιμόρη. Ίσως γι’ αυτό δεν υπάρχει μουσικόφιλος που να μην έχει τους δίσκους της.