αφομοίωση-ανάπτυξη-εφευρετικότητα
επιτακτική η ανάγκη διατήρησης της ταυτότητας μας
ΕΛΛΗ ΒΑΣΙΛΑΚΗ
η εταιρεία συμβούλων McKinsey & COMPANY αναλύει:Πώς θα είναι οι πόλεις του μέλλοντος
“What Matters”
- Δέκα ζητήματα που θα καθορίσουν το μέλλον
Σημαντική αστικοποίηση θα συνοδεύσει την αύξηση του πληθυσμού της Γης, καθώς το 80% θα ζει στις πόλεις
Πώς θα εξελιχθεί ο παγκόσμιος πληθυσμός μέχρι το 2100; Θα επιταχυνθεί περαιτέρω η αστικοποίηση; Πώς θα εξελιχθούν οι σημερινές πόλεις από άποψη μεγέθους και σύνθεσης;
Το ένατο άρθρο της σειράς «What Matters» γύρω από τα 10 μεγάλα θέματα που θα καθορίσουν το μέλλον, ερευνά πώς θα γίνει η παγκόσμια αστικοποίηση μέσα στα επόμενα 100 χρόνια.
Οπως αναλύει ο Janamitra Devan, μέχρι πρότινος επικεφαλής του McKinsey Global Institute για την Ασία, η αστικοποίηση όχι μόνο θα συνεχιστεί, αλλά και θα ενταθεί, με αποτέλεσμα στο μέλλον η συντριπτική πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού
να ζει σε αστικά κέντρα. Πέρα από τη δημιουργία νέων κέντρων, πολλές σημερινές πόλεις θα γιγαντωθούν ανάλογα με την ικανότητά τους να προσελκύουν το παγκόσμιο εργατικό δυναμικό και να προσφέρουν ποιοτικές υποδομές. Οι κατά τόπους πολιτισμικές κληρονομιές και εθνικές γλώσσες θα επηρεαστούν σημαντικά. Η ενδεχόμενη επέκταση του προτύπου της Ε. Ε. και η δημιουργία νέων διεθνών ενώσεων ανά τον πλανήτη θα οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου ανάμειξη εθνοτήτων, παραδόσεων και γλωσσών, οδηγώντας σε μεγαλύτερη διαφορετικότητα.
Οι εξελίξεις αυτές αφορούν όλο τον πλανήτη, και η Ελλάδα δεν πρέπει και δεν μπορεί να αδιαφορήσει. Η γεωγραφική και μόνο θέση της Ελλάδας καθιστά τις μεγάλες πόλεις της βασικό προορισμό μετοίκησης για πληθυσμούς από τα Βαλκάνια, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή ή και μακρύτερα. Είναι επομένως επιτακτικά απαραίτητο να αναλύσουμε τους παράγοντες που καθιστούν τις πόλεις μας ελκυστικές προς τις διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, να σχεδιάσουμε στρατηγικές ανάπτυξης υποδομών, αλλά και ίσως πιο σημαντικό, να αναπτύξουμε μια προσέγγιση ταυτόχρονης διατήρησης της πολιτισμικής μας ταυτότητας και της δημιουργικής αφομοίωσης των ολοένα αυξανόμενων νέων επιρροών.
Rene Langen, και Janos Strohmayer
Principals McKinsey & Company Αθήνα
Χρειάστηκαν περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια για να φτάσει ο παγκόσμιος πληθυσμός το ένα δισεκατομμύριο, εν έτει 1800. Τα επόμενα 200 χρόνια, έφτασε τα 6 δισεκατομμύρια, και θα χρειαστούν μόνο 13 ακόμη χρόνια για να προστεθεί άλλο ένα δισεκατομμύριο. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι μέχρι το 2100 ο πληθυσμός της Γης θα φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια. Η ραγδαία αυτή αύξηση θα συνοδεύεται και από σημαντική αστικοποίηση. Μέχρι το τέλος του 2008, κάτι λιγότερο από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε πόλεις, ενώ μέχρι το 2100 το ποσοστό αυτό αναμένεται να ανέβει στο 80%.
Πράγματι θα δημιουργηθούν πολλές νέες πόλεις, ενώ ορισμένες εκ των σημερινών μεγαλουπόλεων άνω των 10 εκατομμυρίων κατοίκων θα γιγαντωθούν πέραν των 20 εκατομμυρίων κατοίκων. Προφανείς υποψήφιοι είναι το Πεκίνο, το Δελχί, η Τζακάρτα, το Μεξικό, η Βομβάη, το Σάο Πάολο και η Σαγκάη. Βέβαια, η διαδικασία μετάβασης δεν συνεπάγεται αυτόματα σταθερά βελτιούμενες συνθήκες διαβίωσης – για αρκετά χρόνια, η αστική διαβίωση για τους περισσότερους θα συνεχίσει να είναι μια μάχη επιβίωσης για τη διασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Ωστόσο, η πρόοδος στους κλάδους της γεωργίας, της ενέργειας και των τεχνολογιών επεξεργασίας υδάτων, υποδηλώνει ότι η ανθρώπινη εφευρετικότητα θα καταφέρει να αναπτύσσεται παράλληλα με την αύξηση του πληθυσμού για να συντηρήσει αυτά τα μεγέθη.
Τι θα σημάνει όμως η μελλοντική αστικοποίηση;
1. Σύγκλιση μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών. Στην πραγματικότητα, κάτι τέτοιο ήδη συμβαίνει. Η Κίνα παρουσιάζει μεγαλύτερη σύγκλιση με τον υπόλοιπο κόσμο τα τελευταία 15 χρόνια από ό,τι τα προηγούμενα 50. Το επίπεδο αστικοποίησης της χώρας ανήλθε από το 20% στα τέλη της δεκαετίας του ’70 σε περίπου 44% σήμερα. Ο αριθμός αυτός πιθανότατα θα φτάσει το 66% μέχρι το 2025 και το 80% (σημερινό επίπεδο ΗΠΑ) μέχρι το 2040. Η Κίνα, σε παγκόσμιους όρους, θα χαρακτηρίζεται κυρίως από τη μεσαία τάξη μέχρι το 2050 αλλά από εκεί και έπειτα θα ανέβει κατηγορία με την Ινδία ακριβώς πίσω της. Η εξέλιξη αυτή είναι πρωτοφανής μιας και θα συντελεστεί μέσα στη διάρκεια της ζωής ενός παιδιού που γεννιέται σήμερα. Χώρες όπως η Βραζιλία (πληθυσμός 200 εκατομμυρίων) και η Ινδονησία (πληθυσμός 238 εκατομμυρίων) θα ακολουθήσουν παρόμοια τροχιά.
2. Διασυνοριακή μετακίνηση πληθυσμών. Η μετακίνηση πληθυσμών δεν αναμένεται να γίνει αποκλειστικά από την ύπαιθρο στις πόλεις. Η διασυνοριακή μετακίνηση πληθυσμών μεταξύ πόλεων, ή πιο σωστά, μεταξύ πολιτισμικών κέντρων θα είναι ακόμη πιο έντονη από ό,τι σήμερα. Αν η σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί προάγγελο της Ενωσης Χωρών της Ανατολικής Ασίας (ASEAN) ή της Αραβικής συμμαχίας, τότε μία πρωτοφανής ανάμειξη εθνικοτήτων θα γίνει πραγματικότητα. Αρκεί να φανταστούμε μεγάλους αριθμούς Κινέζων και Ινδών να επιλέγουν να ζήσουν στην Ευρώπη και την Αφρική, και Αμερικανούς και Αυστραλούς να επιλέγουν να ζήσουν στην Κίνα, την Ινδία ή τη Λατινική Αμερική.
Ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα; Περισσότερα σημεία συνύπαρξης πολλών εθνοτήτων (κατά τα αμερικανικά πρότυπα) θα εμφανιστούν στην Ευρώπη, ενώ παραδοσιακά σημεία εθνικής ομοιογένειας όπως η Ιαπωνία και η Κίνα θα γίνονται ολοένα και πιο πολυπολιτισμικά. Σε αντίθεση με το επιχείρημα για διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας, η συγχώνευση που θα προκύψει από τις μετακινήσεις πληθυσμού θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη διαφορετικότητα, η πολιτισμική εξέλιξη και αναγέννηση του 21ου αιώνα θα έχει να κάνει με τον πειραματισμό και την καινοτομία.
3. Περιβάλλον. Εδώ, αντίθετα με την κοινή άποψη, κρύβεται μια ευκαιρία. Οι μεγάλες πόλεις, με σωστή οργάνωση και σχεδιασμό, θα μπορέσουν εκμεταλλευτούν τη συγκέντρωση πληθυσμών για να υποστηρίξουν τις κυβερνήσεις σε μια ευρείας κλίμακας βελτίωση της εκπαίδευσης των πολιτών και του ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
4. Νέες ευκαιρίες. Μέχρι το 2100, η μετακίνηση του αγροτικού πληθυσμού προς τις πόλεις θα έχει πιθανώς ολοκληρωθεί, δημιουργώντας σημαντικές ευκαιρίες.
Η μετακίνηση ανθρώπων από την επαρχία θα απελευθερώσει καλλιεργήσιμη γη και θα επιτρέψει την ανάπτυξη μεθόδων γεωργίας μεγαλύτερης κλίμακας, ενώ εκτάσεις γης αναμένεται να απελευθερωθούν επίσης για βιοποικιλότητα, αναψυχή και τουρισμό – κάτι που θα βοηθήσει τις αγροτικές περιοχές να αναπτύξουν περισσότερο την οικονομία τους.
5. Επικοινωνία. Από 7.000 γλώσσες σήμερα, ο κόσμος θα μεταβεί σε μερικές εκατοντάδες γλώσσες το πολύ, μέχρι το 2100. Παραμερίζοντας για λίγο τις ανησυχίες για απώλεια σημαντικής γλωσσολογικής ιστορίας, η αγγλική γλώσσα θα αποτελεί πιθανότατα το βασικό μέσο επικοινωνίας σε πολλές χώρες, και τη δεύτερη επικρατέστερη γλώσσα στην Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα και το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής και Λατινικής Αμερικής – όπως συμβαίνει ήδη στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όπως και οι σημερινές πόλεις είναι διαφορετικές και έχουν άλλη αίσθηση από τις πόλεις πριν από 100 ή 200 χρόνια, έτσι και οι πόλεις του 2100 θα εξελιχθούν στο πλαίσιο μιας δυναμικής γρήγορων πολιτισμικών, τεχνικών και οικονομικών αλλαγών και σίγουρα λίγο θα θυμίζουν τις σημερινές μορφές τους.
Janamitra Devan
πρώην Director McKinsey & Company
επικεφαλής McKinsey Global Institute Ασία
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_
