Πέμπτη 26 Ιουλίου 2012

ΟΙ ΨΑΡΟΚΑΣΕΛΕΣ

"Η νύχτα" του Μαξ Μπέκμαν


ΟΙ ΨΑΡΟΚΑΣΕΛΕΣ

                                                            Από τη Μυρσίνη Σαμαρά

Όσο η νέα τάξη των πραγμάτων με την αναδιανομή του πλούτου και της ισχύος προχωρεί, διαμορφώνεται, συνθλίβει και εξαναγκάζει με διάφορες επικοινωνιακές μεθόδους και παραποίηση του νοήματος των λέξεων  σε ατελείωτη μέχρι θανάτου λιτότητα (εξολόθρευση)  εκατομμύρια ανθρώπους  και ρίχνει καταπάνω μας τα ιοβόλα βέλη δυτικού τύπου…για το καλό μας (!!), αφού έτσι θα ανακάμψουμε, - τι συμφορά! ως πού θα φτάσει η τραγωδία;-, τόσο βρίσκω  εξαιρετικά επίκαιρο τον Μπέρτλοτ Μπρεχτ,

 (Άουγκσμπουργκ 1898 -Βερολίνο 1956, γερμανός ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, θεωρητικός του θεάτρου και σκηνοθέτης που ξεκίνησε σπουδάζοντας ιατρική και τον κέρδισε το επικό θέατρο και τον απασχόλησε η κριτική αντιμετώπιση των πραγμάτων και η κριτική στάση του θεατή, που διώχθηκε από τις χιτλερικές αρχές για την ιδεολογία του και περιπλανήθηκε για να γλιτώσει σε Ευρώπη και Αμερική, που ίδρυσε τον θεατρικό όμιλο Μπερλίνερ Ανσάμπλ, ονομαστό μέχρι σήμερα, και που έμειναν εμβληματικά εκτός από τα θεωρητικά, τα έργα του: Η όπερα της πεντάρας, Μάνα Κουράγιο,  Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν, Ο κύκλος με την κιμωλία και παίζονται πάντοτε με επιτυχία),

στην ιστορία του:

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι
(μτφρ. Γιώργος Βελουδής)

«Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι» ρώτησε τον κ. Κ. η μικρή της σπιτονοικοκυράς του «θα φέρονταν καλύτερα στα μικρά ψάρια;»
«Σίγουρα» απάντησε αυτός.
«Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έφτιαχναν στη θάλασσα για τα μικρά ψάρια τεράστιες κασέλες με διάφορες τροφές μέσα, τόσο σε φυτά όσο και ζώα. Θα φρόντιζαν να έχουν οι κασέλες πάντα
φρέσκο νερό και θα έπαιρναν εν γένει διάφορα υγειονομικά μέτρα. Όταν, παραδείγματος χάριν, ένα ψαράκι τραυμάτιζε το πτερύγιό του, τότε οι καρχαρίες θα του έβαζαν αμέσως έναν επίδεσμο, για να μην τους πεθάνει πριν την ώρα του.
Για να μην είναι τα ψαράκια μελαγχολικά, θα διοργανώνονταν πού και πού μεγάλες γιορτές στο νερό· γιατί τα χαρούμενα ψαράκια έχουν καλύτερη γεύση από τα μελαγχολικά.
Θα υπήρχαν φυσικά και σχολεία σ’ αυτές τις μεγάλες κασέλες. Στα σχολεία αυτά τα ψαράκια θα μάθαιναν πώς να κολυμπάνε στο στόμα των καρχαριών. Θα χρειάζονταν,     
παραδείγματος χάριν, τη γεωγραφία, για να μπορούν να βρίσκουν τους μεγάλους καρχαρίες, που θα βρίσκονταν κάπου τεμπελιάζοντας. Το σπουδαιότερο θα ήταν φυσικά η ηθική διαπαιδαγώγηση των μικρών ψαριών. Θα διδάσκονταν ότι το υψηλότερο και ωραιότερο ιδεώδες είναι να θυσιάζεται ένα ψαράκι πρόθυμα και ότι μεριμνούσαν για το καλύτερο μέλλον. Θα δίδασκαν στα ψαράκια ότι το μέλλον αυτό τότε μόνο είναι εξασφαλισμένο, όταν μάθαιναν υπακοή. Τα ψαράκια θα έπρεπε να φυλάγονται απ’ όλες τις ταπεινές, υλιστικές, εγωιστικές και μαρξιστικές διαθέσεις και να αναφέρουν αμέσως στους καρχαρίες, όταν κανένα απ’ αυτά έδειχνε τέτοιες διαθέσεις.

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έκαναν φυσικά και πολέμους αναμεταξύ τους, για να κυριέψουν ξένες ψαροκασέλες και ξένα ψαράκια. Θα δίδασκαν στα ψαράκια ότι ανάμεσα σ’ αυτά τα ψαράκια και τα ψαράκια των άλλων καρχαριών υπάρχει τεράστια διαφορά. Τα ψαράκια θα διακήρυσσαν, - είναι, ως γνωστό, βουβά, αλλά σωπαίνουν σ’ εντελώς διαφορετικές γλώσσες και γι’ αυτό δεν μπορούν να καταλάβουν το ένα το άλλο-. Σε κάθε ψαράκι που θα σκότωνε στον πόλεμο μερικά άλλα ψαράκια εχθρικά, που σωπαίνουν σε άλλη γλώσσα, θ’ απένειμαν ένα μικρό παράσημο από θαλασσινά φύκια και τον τίτλο του ήρωα.

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα υπήρχε φυσικά, σ’ αυτούς και τέχνη. Θα υπήρχαν ωραίοι πίνακες, στους οποίους θα παριστάνονταν τα δόντια των καρχαριών με υπέροχα χρώματα, τα στόματά τους σαν αληθινά πάρκα αναψυχής, όπου θα μπορούσε να κάνει κανείς ένα υπέροχο περίπατο. Τα θέατρα στο βυθό της θάλασσας θα έδειχναν πως ηρωικά ψαράκια κολυμπάνε ενθουσιασμένα στα στόματα των καρχαριών και η μουσική θα ήταν τόσο ωραία, ώστε τα ψαράκια θα ορμούσαν κάτω από τους ήχους της, με την μπάντα μπροστά, σαν σε όνειρο και με το νανούρισμα των πιο ευχάριστων  σκέψεων, στα στόματα των καρχαριών.

 Θα υπήρχε βέβαια και μια θρησκεία, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι. Θα δίδασκε ότι  για τα ψαράκια μόνο στην κοιλιά των καρχαριών θ’ άρχιζε η αληθινή ζωή.

Εξάλλου, αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, τα ψαράκια θα έπαυαν να είναι ίσα, όπως συμβαίνει τώρα. Μερικά απ’ αυτά θα έπαιρναν αξιώματα και θα τα τοποθετούσαν  πάνω από τ’ άλλα. Στα κάπως μεγαλύτερα θα επιτρεπόταν μάλιστα να τρώνε τα μικρότερα. Αυτό  δε θα ήταν για τους καρχαρίες παρά ευχάριστο, αφού οι ίδιοι θα είχαν έπειτα να τρώνε, συχνά μεγαλύτερες μπουκιές. Και τα μεγαλύτερα ψαράκια, που θα είχαν ένα πόστο, θα φρόντιζαν για την τάξη ανάμεσα στα ψαράκια και θα γίνονταν δάσκαλοι, αξιωματικοί, μηχανικοί για την κατασκευή κασελών κτλ.
Με λίγα λόγια, πολιτισμός θα υπήρχε στη θάλασσα, μόνο αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι».

 (Μια σατιρική δυστοπία, στην οποία ο αναγνώστης αναγνωρίζει αυτομάτως τον κόσμο του και τον ρόλο που ο κόσμος αυτός επιφυλάσσει για τον ίδιο.
 Σχόλιο από τη σελ.296, Νεότερη ευρωπαική λογοτεχνία Β’ Λυκείου, Κατεύθυνσης. Επίσης, ο κ. Κ. είναι ο κ. Κόινερ, ο Keiner  στα γερμανικά, ο οδυσσειακός
Ούτις = κανένας, στην ομηρική γλώσσα. Από τις «Ιστορίες του κ. Κόινερ», πρωτοδημοσιευμένο το 1949).