Παρασκευή 14 Μαρτίου 2014

Πανέμορφες αγριόπαπιες στον υδροβιότοπο στην Ν.Κίο

Τις τελευταίες ημέρες στον υδροβιότοπο του Τημενίου στην Ν.Κίο μετά από αρκετά χρόνια, σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που ασχολούνται με τον πληθυσμό των πτηνών της περιοχής και κυνηγούς, εμφανίστηκαν πέντε ζευγάρια πανέμορφες Σαρσέλες Garganey (Anas querquedula) και η φίλη των Αργολικών Ειδήσεων  Ilina Radeva-Starfa που ζει στην περιοχή, τις φωτογράφισε να απολαμβάνουν την παραμονή τους.
Η σαρσέλα είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα είδη αγριόπαπιας που επισκέπτονται την χώρα μας. Οι ονομασίες της σαρσέλας κατά τόπους ποικίλουν, ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε μερικές από αυτές όπως, αυγουστέλι, κακαρέλι, καλαμάκι, καρκάδι, καρκάλι, καρκαρέλι, κρινέλι, μασούρι, κουρκανέλι, μικρόπαπια κ.α
Kοινή ονομασία:
Garganey (Eng), Knakente (Ger), Marzaiola (It), Cerceta Carretona(Esp). Χαρακτηριστικό του αρσενικού είναι η τοξοειδής λευκή και πλατιά λωρίδα, η οποία ξεκινάει μπροστά από το μάτι, συνεχίζει προς τα πίσω και φτάνει μέχρι τη βάση του κεφαλιού. Tο κεφάλι έχει σκούρο καστανό-καφετί χρωματισμό και καφετί-μαύρο στέμμα. Η πάνω πλευρά του σώματος είναι καφετί, με σκουρότερο χρώμα στις άκρες των φτερών, ενώ οι παρειές έχουν γκρίζο χρωματισμό με χαρακτηριστικές εγκάρσιες ραβδώσεις τριγωνικού σχήματος. Το στήθος και το μπροστινό τμήμα της κοιλιάς είναι καστανά (ευδιάκριτα κατά την πτήση) με μικρά λευκωπά στίγματα ή κηλίδες, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της κοιλιάς λευκό. Τα καλυπτήρια δευτερεύοντα φτερά έχουν κυανόγκριζο χρωματισμό που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα και στα δύο φύλα και φέρει πιο λαμπερές αποχρώσεις στο αρσενικό άτομο.
Γεωγραφική εξάπλωση:
Οι σαρσέλες έχουν μια αρκετά μεγάλης έκτασης γεωγραφική εξάπλωση. Είναι μεταναστευτικό είδος, αν και σε ορισμένες περιοχές παρατηρούνται και στατικοί πληθυσμοί. Αναπαράγονται σε όλη σχεδόν την Ευρώπη την Ασία. τη δυτική και Βόρεια Αμερική. Το χειμώνα οι διάφοροι πληθυσμοί της μεταναστεύουν προς τον νότο σε περιοχές κυρίως της βορειοανατολικής Αφρικής, του Μεξικού και στα νότια της Βόρειας Αμερικής.
Γενικά θα λέγαμε ότι τα περισσότερα από τα πουλιά του είδους αναπαράγονται στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη και μεταναστεύουν προς τον νότο κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Περιγραφή:
Η σαρσέλα έχει μήκος 37- 41cm, ενώ το άνοιγμα φτερών της κυμαίνεται κατά μέσω όρο στα 66cm (63-69εκ.). Το βάρος μιας ενήλικης σαρσέλας είναι κατά μέσω όρο τα 370g (από 300-440γρ) Οι σαρσέλες, όπως και ένα μεγάλο μέρος των αγριόπαπιων παρουσιάζουν σεξουαλικό διμορφισμό, δηλαδή υπάρχει μορφολογική διαφορά μεταξύ αρσενικών και θηλυκών.
Στα αρσενικά το κεφάλι και ο λαιμός είναι χρώματος έντονα ραβδωτού μαύρο-άσπρου, με καφέ-κόκκινες αποχρώσεις. Το πλέον χαρακτηριστικό της αρσενικής σαρσέλας είναι μια λευκή τοξοειδής λωρίδα σαν φρύδι που έχει στο κεφάλι της και ξεκίνα πάνω από το μάτι φτάνοντας ως την βάση σχεδόν του αυχένα της.

Το στήθος και το επάνω μέρος του σώματος τους είναι καστανό-κόκκινου χρώματος, με μαύρα τα τελειώματα των φτερών, ενώ η κοιλία της είναι υπόλευκου χρώματος. Οι μπροστινές άκρες των εξωτερικών φτερών έχουν ένα ανοιχτό κυανό-τεφρό με υπόλευκες αποσώσεις χρωματισμό, ενώ ο υπόλοιπος χρωματισμός τους είναι σκούρο πράσινο με μπλε μπαλώματα
Τα θηλυκά έχουν ένα ενιαίο χρωματισμό ο οποίος είναι μια παραλλαγή ανοιχτού καφέ, με κιτρινόφαιου μαύρου και γκρίζου και λευκό πηγούνι. Το ράμφος της σαρσέλας είναι μήκος περίπου 3,7 εκατ. ενώ το μήκος της ουράς της είναι γύρω στα 7 εκατ. Και τα δύο φύλα έχουν γκριζόμαυρα πόδια και πέλματα.
Αναπαραγωγή:
Ήδη από τον χειμώνα θα ξεκινήσει ο σχηματισμός του ζευγαριού το οποίο θα μείνει μαζί καθ’ όλη τη διάρκεια της μετανάστευσης. Η αναπαραγωγική περίοδο ξεκίνα γύρω τον Απρίλιο και θα διαρκέσει μέχρι και τον Ιούνιο. Τα θηλυκά θα επιλέξουν με προσοχή το μέρος στο οποίο θα φτιάξουν την φωλιά τους και το οποίο θα είναι ένα στεγνό μέρος κοντά ή και μέσα στους υγρότοπους. Εκεί η θηλύκια θα φτιάξει με τρίψιμο της κοιλίας της στο έδαφος την φωλιά της η οποία αποτελείται από διάφορα χορτάρια φυτά και πούπουλα και η οποία είναι καλά κρυμμένη μέσα στην ψηλή βλάστηση ή κάτω από θάμνους. Εκεί η θηλύκια θα τοποθετήσεις 7 ως και 12 αυγά. Τα αυγά έχουν ανοιχτό καφετί-κίτρινο χρώμα και διαστάσεις κατά μέσω όρο 43x27mm. Το θηλυκό θα ξεκινήσει την επώαση των αυγών αμέσως μετά από την γέννηση και του τελευταίου και θα διαρκέσει από 21 ως και 23 ημέρες. Τα αρσενικά θα παραμείνουν με τα θηλυκά καθ’ όλη τη διάρκεια της επώασης. Μερικές ώρες αφότου τα αυγά εκκολάπτουν, το θηλυκό θα οδηγήσει τους νεοσσούς στο νερό όπου σχεδόν αμέσως είναι σε θέση να κολυμπήσουν αλλά και να τραφούν. Οι νεοσσοί θα μείνουν στην ασφάλεια της φωλιά μαζί με το θηλυκό για περίπου 35 έως 40 ημέρες.

Συμπεριφορά:
Οι σαρσέλες απαντώνται σε μικρές ομάδες, αλλά μπορούν ειδικά κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης να τις συναντήσουμε και σε αρκετά μεγαλύτερα σμήνη. Κατά την πτήση τους μένουν σε σφιχτές ομάδες, πετώντας κυματιστά όπως και πολλά υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Οι νεοσσοί αμέσως μετά την εκκόλαψη τους είναι σε θέση να ακολουθήσουν το θηλυκό. Από αυτό θα διδαχτούν τόσο τον τρόπο με τον οποίο θα βρίσκουν την τροφή τους, όσο και τους τρόπους με τους οποίους θα κρύβονται και θα αποφεύγουν τους διαφόρους εχθρούς τους. Οι νεοσσοί θα μπορούν να πετάξουν μετά από 35 έως 45 ημέρες.
Σίτιση:
Η σίτιση της σαρσέλας γίνεται κυρίως κατά τις νυκτερινές ώρες και διαρκεί έως νωρίς το πρωί. Η διατροφή της κυρίως αποτελείται από μικρά καρκινοειδή, μαλάκια, έντομα, και τις προνύμφες τους, καθώς επίσης και σπόρους, μίσχους υδρόβιων φυτών, αλλά και σπόρος και βλαστούς άλλων φυτών. Ακόμα τρέφεται με διαφορά είδη υδρόβιων σκαθαριών μικρά ψαράκια όπως οι φοξινιοί και μικρά σαλιγκάρια. Η σίτιση των νεοσσών κατά το πρώτο διάστημα της ζωής τους αποτελείται κυρίως από έντομα και ασπόνδυλα και αργότερα με σπόρους. 

Βιότοπος: 
Ο Βιότοπος της σαρσέλας είναι τα διάφορα μόνιμα ρηχά ύδατα πεδινών κυρίως περιοχών, όπως λίμνες γλυκού νερού, αλλά και υφάλμυρου σε κόλπους κοντά σε ακτές. Προτιμά τις περιοχές με την άφθονη βλάστηση γύρω από το νερό και πολύ σπάνια την συναντούμε σε περιοχές με μεγάλα υψόμετρα.
Διάφορα
· Είναι ένα από τα γρηγορότερα και με εξαιρετικά γρήγορους ελιγμούς υδρόβια.

Εχθροί:
Οι πληθυσμοί της σαρσέλας δεν φαίνεται να διατρέχουν ουσιαστικό κίνδυνο, πέρα από μια μικρή πτώση του βορειοδυτικού ευρωπαϊκού πληθυσμού της που ως πιθανότερα αίτια του θεωρούνται η μείωση των υγροτόπων στην βορειοδυτική Ευρώπη.

Σήμερα το ελάχιστο ευρωπαϊκό σύνολο του πληθυσμού της υπολογίζονται τα 80000-90000 ζευγάρια.
Βασικοί εχθροί της σαρσέλας είναι τα περισσότερα από τα φτερωτά αρπακτικά όπως τα γεράκια, οι κουκουβάγιες, οι μπούφοι και οι αετοί. Βασικότερος όμως όλων, όπως και παραπάνω είπαμε, είναι η σχεδόν δραματική συρρίκνωση των πρωταρχικών βιοτόπων της.