Της Χριστίνας Βερούση
Η Jyoti Singh ήταν μόλις 23 ετών όταν έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού από 6 άντρες, χτυπήθηκε βάναυσα από τους βιαστές της και αφέθηκε να πεθάνει στην άκρη ενός δρόμου στο Δελχί της Ινδίας. Ήταν φοιτήτρια ιατρικής και ήταν έτοιμη να κάνει την πρακτική της ως γιατρός. Το «έγκλημά» της, σύμφωνα με τους βιαστές της και τους υπερασπιστές τους, ήταν ότι τη βραδιά της επίθεσης πήγε στο σινεμά με έναν φίλο της. Η ιστορία της Jyoti είναι από εκείνες που τις ακούς και δεν φεύγουν ποτέ πραγματικά από το μυαλό σου. Μένουν πάντα εκεί και σε στοιχειώνουν, γιατί είναι από εκείνες που φανερώνουν ποσό άρρωστος τελικά μπορεί να είναι ο ανθρώπινος νους.
Παρακολούθησα το ντοκιμαντέρ του BBC με τίτλο “India’s Daughter”. Αφηγείται την ιστορία της Jyoti και περιλαμβάνει συνεντεύξεις από τους γονείς της, από τον έναν εκ των δραστών της επίθεσης καθώς και των δικηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων. Το BBC είχε αρχικά αποφασίσει να προβάλει το ντοκιμαντέρ σήμερα Κυριακή, στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Το ντοκιμαντέρ βγήκε όμως στον αέρα νωρίτερα, την Τετάρτη, ως
απάντηση στην απαγόρευση της Ινδικής κυβέρνησης να προβληθεί το ντοκιμαντέρ στην Ινδία.
Έχει περάσει σχεδόν μια ώρα από τη στιγμή που τελείωσε η προβολή, ακόμα όμως τα χέρια μου τρέμουν γράφοντας αυτές τις γραμμές. Από αγανάκτηση, θυμό, λύπη, αηδία ή απόγνωση; Δεν ξέρω. Δεν μπορώ όμως να αποβάλλω τις εικόνες αυτές από το μυαλό μου, ούτε να σταματήσω αυτό το έντονο βάρος που νιώθω στο στήθος, σαν κάτι να με πιέζει αδιάκοπα. Γράφω το κείμενο και αναρωτιέμαι. Μπορεί άραγε κάποιος να ακούσει έναν πατέρα που, με δάκρυα στα μάτια μιλά με τέτοιο τρόπο για την κόρη του και να μην επηρεαστεί; «Για έναν πατέρα που κάποτε άφηνε το μικρό του κοριτσάκι να κοιμηθεί στο στήθος του, που την κρατούσε στα χέρια του και έπαιζε μαζί της, που κρατούσε το δάχτυλο της και της μάθαινε να περπατάει, το να πρέπει να βάλει φωτιά σε αυτήν την κόρη με τα ίδια του τα χέρια για να την αποτεφρώσει είναι κάτι πολύ δύσκολο… Το πιο δύσκολο».
Κι όμως. Για κάποιους ο τρόπος σκέψης του πατέρα της Jyoti είναι κατακριτέος. Στην Ινδία υπάρχουν ακόμα εκατομμύρια ανθρώπων που αντιμετωπίζουν τις γυναίκες όχι ως ανθρώπους αλλά ως αντικείμενα. «Jyoti σημαίνει φως. Μας δόθηκε ένα δώρο φωτός και χαράς όταν γεννήθηκε. Σε πολλά σπίτια γιορτάζουν μόνο τη γέννηση των αγοριών. Δώσαμε σε όλους γλυκά όταν γεννήθηκε και εκείνοι μας είπαν “γιορτάζετε σαν να ήταν αγόρι”. Εμείς τους απαντήσαμε ότι θα ήμασταν το ίδιο χαρούμενοι είτε ήταν αγόρι είτε κορίτσι» λέει η μητέρα της στην αρχή του ντοκιμαντέρ, ενώ δείχνει στον δημοσιογράφο παιδικές φωτογραφίες της κόρης της.
Η λογική ότι η γυναίκα είναι υποδεέστερη του ανδρός αποτελεί μέρος της κουλτούρας στην Ινδία, ευτυχώς όμως δεν την ενστερνίζονται όλοι. Σύμφωνα με πληροφορίες που προέρχονται από ανώτερα κλιμάκια της Ινδικής Κυβέρνησης, στην Ινδία κάθε 20 λεπτά μια γυναίκα πέφτει θύμα βιασμού. Οι περισσότεροι εξ αυτών δεν αναφέρονται ποτέ, διότι για μια γυναίκα στην Ινδία είναι καλύτερα να πεθάνει παρά να παραδεχτεί ότι βιάστηκε. Αναρίθμητοι άλλωστε είναι εκείνοι που θεωρούν ότι εάν μια γυναίκα βιαστεί, είναι καθαρά δική της ευθύνη και πρέπει να πληρώσει γι” αυτό.
«Εάν η κόρη μου ή η αδερφή μου είχαν εμπλακεί σε τέτοιου είδους δραστηριότητες και εξευτέλιζαν τον εαυτό τους χάνοντας το πρόσωπο και τον χαρακτήρα τους κάνοντας τέτοια πράγματα, τότε σίγουρα θα έπαιρνα αυτήν την κόρη ή την αδερφή, θα την πήγαινα στο εξοχικό μας, θα την περιέλουζα με πετρέλαιο και θα την έκαιγα ζωντανή». Η δήλωση αυτή, ανήκει στον δικηγόρο υπεράσπισης των βιαστών και έγινε αμέσως μετά την ανακοίνωση ότι τέσσερις εξ αυτών καταδικάζονται σε θάνατο. Είναι χαρακτηριστική της κουλτούρας που δημιουργεί, θρέφει και επιβραβεύει τους βιαστές. Ταυτόχρονα όμως, εάν κανείς την αντιπαραβάλει με τα λόγια του πατέρα του θύματος, αποτελεί και μια ξεκάθαρη απόδειξη του τεράστιου χάσματος απόψεων που διχάζουν τον κόσμο στην Ινδία.
Η περίπτωση της Jyoti ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Έγινε το έναυσμα για πολλές εκ των γυναικών της Ινδίας να ξεχυθούν στο δρόμο και να αναζητήσουν το δίκιο τους. Στο πρόσωπο της 23χρονης πολλές από αυτές είδαν τους εαυτούς τους, τις μητέρες, τις κόρες, τις αδελφές τους. Οι διαδηλώσεις καταπνίγηκαν στην πλειονότητα τους από την αστυνομία. Η κατάσταση στην Ινδία παραμένει τεταμένη όσον αφορά στο ζήτημα των βιασμών. Ακόμα και γυναίκες πολιτικοί δήλωσαν πρόσφατα πως οι γυναίκες είναι οι μόνες υπεύθυνες για το βιασμό τους.
Η απαγόρευση προβολής του ντοκιμαντέρ στη χώρα άλλωστε, συνιστά από μόνη της μια απόδειξη για το πως μια χώρα, που παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών αδυνατεί ακόμα να προσφέρει μια τελεσίδικη λύση στο πρόβλημα, αποφασίζει να το αντιμετωπίσει. Η αμηχανία αντιμετώπισης του προβλήματος οδηγεί στο να κρύβεται αυτό κάτω από το «χαλί», με την ελπίδα ότι εάν δεν είναι ορατό, τότε είναι σαν να μην υπάρχει και άρα, η ανάγκη για την αντιμετώπισή του μπορεί για λίγο να αναβληθεί.
Το ντοκιμαντέρ έχει ήδη επικριθεί από πολλούς γιατί περιορίζεται μόνο στην περίπτωση της Jyoti, ο καθένας όμως οφείλει να επαινέσει τους δημιουργούς του γιατί δεν έμειναν μόνο σε μια επιφανειακή παρουσίαση των γεγονότων. Εισέβαλαν στα άδυτα των συνοικιών της Ινδίας και έδειξαν πως η φτώχεια αλλά και η έλλειψη εκπαίδευσης, συνήθη φαινόμενα σε πολλές περιοχές της χώρας, οδήγησαν το δράστη στο έγκλημα. Κατάφεραν, ακόμα, να εισέλθουν στις φυλακές και να πάρουν συνέντευξη από τον άνδρα που οδηγούσε το λεωφορείο μέσα στο οποίο βιάστηκε η 23χρονη. Παρ” ότι αμετανόητος και κατηγορώντας ακόμα το θύμα και όχι τον εαυτό του ή τους συντρόφους του, ο 28χρονος δεν διέφερε σε τίποτα από τους άντρες που κάθε μέρα θα συναντούσες στο δρόμο. Είναι άλλωστε απλά ένας εκ των πολλών που θεωρούν το βιασμό μια φυσική προέκταση των γενετήσιων ανδρικών ορμών και όχι μια ποινικά κολάσιμη πράξη.
Το «India’s daughter» είναι σκληρό και όταν θα τελειώσει, πολύ πιθανόν, θα σας αφήσει ένα αίσθημα πόνου και παγωμάρας μέσα σας που θα αργήσει να φύγει. Ακριβώς γι” αυτό, συνιστά μια δημοσιογραφική δουλειά που αξίζει τη μια ώρα από το χρόνο σας. Το «India’s daughter» όμως, είναι σημαντικό και για έναν ακόμα λόγο, που αναγνωρίζεται από πολλούς. Καθώς ο αγώνας για την κατοχύρωση των ίσων δικαιωμάτων γυναικών και ανδρών στην Ινδία είναι ακόμα στα σπάργανα και η κουλτούρα για την αντιμετώπιση των θυμάτων βιασμού θα πάρει χρόνο για να ξεριζωθεί, το ντοκιμαντέρ αυτό λειτουργεί ως ένας φάρος υπενθύμισης, ως ένα έναυσμα για να κρατηθούν ζωντανές, τόσο η μνήμη όσο και η αντιπαράθεση.
inagreece
