Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου 2015

«Το της Αιγίνης Κεντρικόν Σχολείον» και οι Ερμιονιδείς μαθητές του



Του Γιάννη Λακούτση

« Συσταίνεται Σχολείον Κεντρικόν εις Αίγιναν δια τους μαθιτιώντας νέους, και κυριώτερον δια τους έχοντας έφεσιν να αναδεχθώσι το διδασκαλικόν επάγγελμα εις τα αλληλοδιδακτικά και τυπικά της Ελληνικής Επικρατείας σχολεία»
«ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» 22 Ιανουαρίου 1830.

Το «Κεντρικόν Σχολείον» ιδρύθηκε την 1η Νοέμβρίου 1829 και η απόφαση αυτή δημοσιεύθηκε στην Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος στις 22 Ιανουαρίου 1830. Σκοπός του Ιδρύματος αυτού ήταν η παραγωγή επιστημονικά καταρτισμένων δασκάλων και μεριμνούσε για την προπαρασκευή,  όσων ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές σε άλλους κλάδους. Αρχικά στεγάζεται μέσα στο κτίριο του Ορφανοτροφείου. Επειδή όμως ο χώρος ήταν ανεπαρκής για τις ανάγκες, αποφασίστηκε η ανέγερση νέου κτιρίου. Το οικόπεδο δώρισε η Εκκλησία  και τη δαπάνη ανέγερσης ανάλαβε ο Ελβετός φιλέλληνας Εϋνάρδος, στον οποίο οφείλει και το όνομά του. «… Το Κεντρικόν  της Αιγίνης Σχολείον, κτισθέν και αυτό ταις δαπάναις σου και φέρων το όνομά σου, έχει επέκεινα των τριακοσίων μαθητών, επιδιδόντων θαυμάσια…» ( Επιστολή Καποδίστρια προς Εϋνάρδο, 9 Οκτωβρίου 1830). Οι μαθητές ήταν υπότροφοι του κράτους. Από αυτό το Σχολείο, αποφοίτησαν οι πρώτοι δάσκαλοι και κρατικοί υπάλληλοι.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια ( Σεπτέμβριος 1831), η λειτουργία του Κεντρικού Σχολείου ατόνησε και τα μαθήματα διακόπηκαν τον Ιανουάριο του 1832.
Τον Αύγουστο του ίδιου έτους  άνοιξε πάλι, ως Λύκειο, πλέον. Λειτούργησε με τρεις τάξεις, τα μαθήματα κάθε μιας από τις οποίες ολοκληρώνονταν σε ένα εξάμηνο.
Από τους επτακόσιους, συνολικά, μαθητές που φοίτησαν στο Κεντρικό Σχολείο, οι 134 ήταν Πελοποννήσιοι. Ανάμεσα σε αυτούς, δυο Ερμιονίτες  και δώδεκα Κρανιδιώτες:
123. Δάγκας Δημήτριος 13.1.18
Δημήτριος Νικολάου Δάγκας από την Ερμιόνην, ετών 16, έχει την
μητέρα του εκεί. Έμαθε τα Κοινά εις την πατρίδα του, όπου εσπούδασε και τα Ελληνικά δύο χρόνους, παραδοθείς διάφορα μαθήματα από τους τόμους της Εγκυκλοπαίδειας του Πατούσα.
Εσχάτως επαραδόθη την Χρηστοήθειαν, καταγινόμενος εις το Τεχνολογικόν. Εστάλθη υπότροφος. Κατατάσσεται εις την Β του Προκαταρτικού.
144. Διδυμιώτης Νικόλαος 22.9.1830
Νικόλαος Λαζάρου Διδυμιώτης, από την Ερμιόνην, 20 ετών, έχει τους γονείς του εις την πατρίδα του, όπου ο πατήρ είναι καφοπώλης. Έμαθε τα κοινά εις την πατρίδα του, και άρχισε τα ελληνικά εις το Κρανίδιον και Δίδυμον κατά το 1825, και έκτοτε ηκολούθησεν αυτά εκ διαλειμμάτων.
181. Ζέρβας Ανδρέας 12.8.1830
Ανδρέας Ιωάννου Ζέρβας, από το Κρανίδιον της Πελοποννήσου, ετών 21.Οι γονείς του ζώσιν εις τα ίδια. Έμαθε τα κοινά εις την πατρίδα του, και άρχισε τα Ελληνικά εκεί, τα οποία ηκολούθησε 15 μήνας εκεί και εις Ναύπλιον εκ διαλειμμάτων. Εις το Κεντρ. Σχολείον ήλθε την 23 Φεβρ. του 1830, και κατετάχθη εις την Β τάξιν.
230. Καλαφάτης Αναστάσιος 29.8.18
Αναστάσιος Ιωάννου Γεωργίου Καλαφάτης, από το Κρανίδιον, ετών 21. Έχει μητέρα και αδελφούς εις την πατρίδα του. Έμαθε τα Κοινά εκεί προ της Επαναστάσεως. Ελληνικά εσπούδασεν όσα και ο συμμαθητής του Ι.Δ.Τακούσης.
275. Κοκκίνης Λάζαρος 5.1.1831
Λάζαρος Βασιλείου Κοκκίνης Κρανιδιώτης ετών 16, έχει μητέρα εις το Κρανίδι Εκεί άρχισε προ 2 μηνών να σπουδάζη τα Ελληνικά. Ζη εξ ιδίων του. Κατατάσσεται εις την Α του Προκαταρκτικού. Μετεβιβάσθη εις την Β την 30 Μαρτίου 1831.
417. Μονός Γεώργιος 10.9.1830
Γεώργιος Δημητρίου Μονός , Κρανιδιώτης, ετών 20, έχει γονείς. Έμαθε τα Κοινά εις την πατρίδα του, όπου άρχισε και τα Ελληνικά προ της Επαναστάσεως, και τα επανέλαβε προ εξ μηνών.
446. Νόνης Ανδρέας 10.9.1830
Ανδρέας Βασιλείου Νόνης, Κρανιδιώτης, ετών 14, έχει γονείς. Εις την πατρίδα του έμαθε τα Κοινά, και προ 6 μηνών άρχισε τα Ελληνικά.
447. Νόνης Κυριακός 10.9.1830
Κυριακός Βασιλείου Νόνης, αδελφός του ανωτέρω, ετών 12. Έμαθεν όσα και ο αδελφός του.
486. Παπαανδρίκου Ιωάννης 10.9.1830
Ιωάννης Παπά Ανδρίκου Κρανιδιώτης, ετών 20, έχει μόνον αδελφούς. Έμαθε τα Κοινά εις την πατρίδα του, όπου άρχισε και τα Ελληνικά προ της Επαναστάσεως, και τα επανέλαβε προ 6 μηνών.
487. Παπαντωνίου Παντολέων 6.9.1830
Παντολέων Βασιλείου Παπά Αντωνίου, από το Κρανίδιον, ετών 20, έχει τους γονείς του εκεί. Έμαθε τα Κοινά εις την πατρίδα του και άρχισε τα Ελληνικά, τα οποία ηκολούθησε 2 έτη…Τον Μάιον του 1830 ήλθεν εις το Σχολ. και κατετάχθη εις την Α τάξιν. Έπειτα όμως κατά ζήτησίν του μετεβιβάσθη εις την Β. Εις τας εξετάσεις δεν επαραυρέθη.
507. Παπανικόλα Νικόλαος 29.8.1830
Νικόλαος Παπά Δημητρίου του Παπά Νικόλα, από το Κρανίδιον, ετών 18. Έχει γονείς και αδελφούς εις την πατρίδα του. Έμαθε τα Κοινά εκεί προ της Επαναστάσεως. Ελληνικά συνεσπούδασεν με τους δυο ανωτέρω συμμαθητάς του Ι.Δ.Τακούσην και Α. Ι. Καλαφάτην.
558. Σακκελαρίου Ιωάννης 5.1.1831
Ιωάννης παπά Δημήτρη Σακκελαρίου Κρανιδιώτης, ετών 22, έχει μητέρα εις το Κρανίδι. Εκεί άρχισε τα Ελληνικά προ καιρού, και τα επανέλαβε προ 2 μηνών. Ζη εξ Ιδίων του. Κατατάσσεται εις την Α του Προκαταρκτικού.
581. Σκρεπετός Κυριακός 5.1.1831
Κυριακός Πάνου Σκρεπετός Κρανιδιώτης, ετών 16, έχει τους γονείς του εις το Κρανίδι. Άρχισε τα Ελληνικά προ 2 μηνών. Κατατάσσεται εις την Α του Προκαταρκτικού.
611. Τακούσης Ιωάννης 29.8.1830
Ιωάννης Δημητρίου Τακούσης, από το Κρανίδιον, ετών 23. Έχει τους γονείς εις την πατρίδα του.. Έμαθε τα Κοινά εις την πατρίδα του προ της Επαναστάσεως. Τον Ιανουάριον του 1830 άρχισεν εκεί τα Ελληνικά, και ήκουσε  τας Μονοστίχους γνώμας του Χρυσολωρά, την Χρηστοήθειαν Αντ. Βυζαντίου, τον περί προσευχής λόγον του Χρυσοστόμου, τον περί Παίδων αγωγής του Πλουτάρχου, γυμναζόμενος και εις το Τεχνολογικόν κανονικώς κατά τον Λάσκαριν.


Μετά τη μεταφορά του σχολείου από την Αίγινα στην Αθήνα, το κτίριο παρακμάζει.
Στην αρχή γίνεται βιβλιοθήκη. Το 1928 στεγάζεται το Αρχαιολογικό μουσείο της Αίγινας και λειτουργεί μέχρι το 1982. Η Κτηματική εταιρεία του δημοσίου (ΚΕΔ) το παραχωρεί  στο Δήμο Αίγινας, ώστε να μεταστεγαστεί η Δημόσια Βιβλιοθήκη. Ο δήμος μετά από εφτά χρόνια καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στα μεγέθη του έργου και το επιστρέφει στην ΚΕΔ το 1989. Εκείνη το παραχωρεί στο Υπουργείο Παιδείας. Η διαδικασία της αλλαγής της παραχώρησης, κρατά πέντε χρόνια. Το 1994 ξεκινά η μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του κτιρίου, η οποία ολοκληρώνεται μετά από εφτά χρόνια, το 2001.
Από τότε το έργο καρκινοβατεί, επειδή η κοινή γνώμη της Αίγινας είναι διχασμένη.
Οι μεν το θέλουν ως πινακοθήκη, οι άλλοι το θέλουν ως… άδειο,
Το  κτίριο όπου στεγάστηκε το πρώτο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο νεοελληνικό κράτος, έχει την ίδια κατάληξη, όπως τόσα άλλα ιστορικά κτίρια στην Ελλάδα.

 Το βιβλίο: «Οι μαθητές του Κεντρικού Σχολείου»  ΕΔΩ