Τι να κάνουμε με τη θάλασσα;

Του Βασίλη Γκάτσου
Οι Μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στις Ελληνικές θάλασσες παράγουν περί τους 120000 τόνους και εξάγουν το 80% της παραγωγής τους. Η παραγωγή αυτή γίνεται σε περίπου 20000 στρέμματα θαλάσσης. Στην Ελληνική αγορά η μέση τιμή των ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας είναι τα 8 ευρώ. Ο κλάδος προετοιμάζεται για διπλασιασμό της παραγωγής και των εξαγωγών μέχρι το 2030, οπότε τα ιχθυοτροφεία θα καλύπτουν έκταση 40000 στρεμμάτων, δηλαδή μια έκταση λίγο μικρότερη από την Ύδρα. Ήδη οι εξαγωγές τους φέρνουν περισσότερο χρήμα από την συνολική παραγωγή λαδιού της χώρας μας και το 2030 θα φέρνουν πάνω από διπλάσιο. Για να βγει αυτή η παραγωγή λαδιού έχουμε 95000000 στρέμματα ελαιώνων και για να διπλασιαστεί αυτή η παραγωγή πρέπει να διπλασιαστεί (!) σχεδόν η έκταση καλλιέργειας. Ως εκ τούτου η Ιχθυοκαλλιέργεια είναι ένα "εργοστάσιο θαλάσσης" με την έννοια ότι σε πολύ μικρή έκταση αναπτύσσει δραστηριότητα μεγάλης αξίας.

Ψάρι στην Ευρώπη δεν υπάρχει και οι βόρειες χώρες παράγουν κυρίως με ιχθυοκαλλιέργεια. Και έχει μεγάλη πλάκα να βλέπεις στο Σούπερ Μάρκετ να αγοράζουν οι Νεοέλληνες φιλέτο σολομού και μπακαλιάρο βορείων ιχθυοτροφείων και να μη παίρνουν ελληνικές τσιπούρες και λαβράκια γιατί είναι .... ιχθυοκαλλιέργειας!

Άρα η ιχθυοκαλλιέργεια στη χώρα μας έχει μέλλον (μη ξεχνάμε και την τεχνογνωσία που αναπτύσσει τόσο για το ψάρι όσο και για την βιολογία και ιατρική του, και φυσικά για τον εξοπλισμό, το marketing κ.λ.π.) αλλά και δυνατότητες που δεν τις έχει εξαντλήσει: Αν τις 5-6 τελευταίες μέρες τα ψάρια τραφούν ελαφριά με τελείως φυσική τροφή μοιάζει πολύ το κρέας τους με το ελεύθερο ψάρι. Μπορεί να διατίθενται σε διάφορες μορφές, φιλέτο κ.λ.π. Μπορεί να φτάνει στην Ευρώπη σε ατομική συσκευασία μέσα σε μια μέρα και να διατίθεται ως φρεσκότατο ημέρας, πράγμα πολύ δύσκολο να συμβεί με το φρέσκο. Η διαφορά του από το ελεύθερο έχει γίνει αποδεχτή, όπως και η διαφορά όλων των ζώων φάρμας από τα ελεύθερα στους αγρούς. Η τιμή μελλοντικά θα είναι 8- 10 ευρώ το κιλό ανταγωνιστική ως προς το κρέας.

Οι εκφραζόμενες περιβαλλοντικές ανησυχίες για την ιχθυοκαλλιέργεια: Να σκεφτούμε ότι επιδίωξη είναι τα ψάρια να φάνε όλη την τροφή τους και να μη μένει τίποτα. Αυτό συμφέρει οικονομικά. Τα διάφορα υλικά κυρίως σακούλες και πλαστικές συσκευασίες που πάνε στη θάλασσα είναι αμέλεια επίβλεψης των επιχειρηματιών του κλάδου αλλά και των ελεγκτικών μηχανισμών ευκολότατα αντιμετωπίσιμη. Να σκεφτούμε ότι για την ελαιοπαραγωγή που είναι μικρότερης αξίας δεσμεύονται τεράστιες εκτάσεις γης, χιλιάδες τόνοι λιπασμάτων, τόνοι φυτοφαρμάκων, χώρια οι κατσίγαροι που διασπείρονται στο έδαφος και στα ρέματα, χώρια η μόλυνση από τα πυρηνελαιουργεία.

Το ελεύθερο ψάρι όταν είναι φρέσκο, δηλαδή ημέρας ή πολύ καλά διατηρημένο 2-3 ημερών φυσικά και είναι προτιμητέο στα αστικά κέντρα αλλά σε τιμές ανταγωνιστικές. Δηλαδή τα πρώτα ψάρια να έχουν γύρω στα 20 ευρώ και τα δεύτερα γύρω στα 10 -15 ευρώ.

Αν όμως η θάλασσα φτάσει στην κατάσταση έστω της δεκαετίας 1950, εξασφαλιστεί η αειφορία της και οργανωθεί η παράκτιος αλιεία, μπορούν να ζουν ικανοποιητικά χιλιάδες οικογένειες παράκτιων ψαράδων και ο αυξημένος τουρισμός μας να απολαμβάνει το ψάρεμα, το φρέσκο ψάρι, και τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής του παράκτιου ψαρά. Αμέσως θα εκτοπίσει το φρέσκο τάχατες ψάρι.... αγνώστων ημερών του Ατλαντικού, της Μεσογείου, του Περσικού κ.λ.π.

Είναι λοιπόν αναγκαίος μονόδρομος η προστασία της θάλασσας και η αποκατάσταση της παραγωγής της, η εξασφάλιση της αειφορίας της, και η επαναφορά της παράκτιας αλιείας στην παλιά της δόξα.

Αυτό αφορά ιδιαίτερα τον Αργοσαρωνικό και τον Ευβοϊκό κόλπο, τους παραδοσιακούς τροφοδότες της Πρωτεύουσας.

Αν η ελιά χαρακτηρίζει το τοπίο μας, η παράκτιος αλιεία χαρακτηρίζει τα παράλια και τα νησιά μας.

Άρα το ερώτημα: "τι να κάνουμε με τη θάλασσα;",  έχει μία και μόνο αυτονόητη απάντηση: Να την κάνουμε τάχιστα και με μέτρα αποτελεσματικά εκ νέου παραγωγική και να αποκαταστήσουμε την παράκτιο αλιεία και μάλιστα με τα παραδοσιακά σκαριά της. Δεν έχουμε το δικαίωμα να την παραδώσουμε στη νέα γενιά ως αλμυρό νερό για τουριστική χρήση. Σε τίποτα δεν εμποδίζει η ιχθυοκαλλιέργεια η οποία θα λέγαμε ότι είναι μια θαλάσσια βιομηχανική δραστηριότητα. Ή εμποδίζει τόσο, όσο στα μέρη μας εμπόδισε τις καλλιέργειες η ύπαρξη του εργοστασίου του Λαναρά και των Μεταλλείων Μποδοσάκη.

Όσο για το ποιος θα επιβλέπει και θα επιτηρεί  το όλο έργο της αποκατάστασης, αφού το Λιμεναρχείο έχει λίγα μέσα κ.λ.π., κ.λ.π., αυτά δεν στέκουν με τη σημερινή τεχνολογία. Το Λιμεναρχείο ελέγχει εύκολα και απόλυτα ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τα Λιμάνια και με τη βοήθεια των επαγγελματιών ψαράδων ποιος βρίσκεται και τι κάνει στο πέλαγος. Για τους παράνομους, επαγγελματίες, ερασιτέχνες ή ευκαιριακούς ψαράδες που θα παραβιάζουν τους αυστηρούς κανόνες των πρώτων ετών υπάρχουν σήμερα τα drones. 10 drones με κανονικές και υπέρυθρες κάμερες συνολικού κόστους 50000 ευρώ θα θέσουν κάτω από το άγρυπνο μάτι των Λιμενικών όλο τον Αργοσαρωνικό.

Αν λοιπόν η χώρα θέλει να αλλάξει σελίδα το έργο της αποκατάστασης της θάλασσας και της παράκτιας αλιείας είναι μονόδρομος.

Β. Γκάτσος