Περί δούλων και
βαρβάρων
Δημήτρης Τουτουντζής
Είναι γνωστό ότι οι
αρχαίες κοινωνίες υπήρξαν δουλοκτητικές. Ο νικημένος εχθρός γινόταν δούλος του
νικητή και παρέμενε στην υπηρεσία του, εκτός αν οι συγγενείς του τον
απελευθέρωναν καταβάλλοντας λύτρα.
Στρατόπεδα
συγκεντρώσεως και δεσμωτήρια δεν υπήρχαν. Ο αιχμάλωτος πολέμου δεν ήταν δυνατό
να αφεθεί ελεύθερος, αφού κατά την
αναμέτρηση με τον αντίπαλο (σύμφωνα πάντοτε με τα ελληνικά ιδεώδη) δεν νίκησε
αλλά ούτε έπεσε μαχόμενος. Παραδόθηκε, αναδείχθηκε ήττων (κατώτερος, ολιγότερος), δηλαδή ηττήθηκε. Γι’ αυτό στην αρχαία ελληνική γλώσσα η λέξη δουλέμπορος
δεν υπάρχει. Υπήρχαν βέβαια και δούλοι αγοραστοί. Ο Όμηρος αναφέρεται σε
αυτούς.
Γενικά οι Έλληνες φέρονταν καλά στους
δούλους τους. Ο Πλάτωνας στους Νόμους συνιστά αφ’ ενός μεν να μην
υποδουλώνονται Έλληνες, αφ’ ετέρου δε να γίνεται καλή μεταχείριση των δούλων. Στην
Ελλάδα δούλοι και κύριοι ζούσαν αρμονικά, συνδεόμενοι με στοργή, φροντίδα,
συμπάθεια,